سحر خانجانی وشکی

هدف این تحقیق پیش‌بینی پاسخ‌های «کنترل‌خطر کووید-19» و «کنترل‌ترس» در بیماران دیابتی است. این مطالعه توصیفی-تحلیلی مقطعی بر روی میانسالان دیابتی تحت پوشش مراکز جامع سلامت شاهین‌شهر با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده و بر اساس شماره شناسایی انجام شد. پس از ارایه توضیحات تلفنی و حضوری و اخذ رضایت‌نامه آگاهانه، داده‌ها با استفاده از نسخه اولیه پرسشنامه‌ای که بر اساس EPPM تهیه شده و شامل متغیرهای دموگرافیک، کنترل ترس، کنترل خطر، و ادراکات بود، جمع‌آوری گردید. این پرسشنامه از نظر روایی صوری و محتوایی و پایایی مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفت. سپس داده‌ها با آزمون‌های t، آنالیز واریانس و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار stata ورژن14 تحلیل شد. بر اساس ضرایب به‌دست‌آمده، پاسخ‌های مطلوب کنترل‌خطر تحت تأثیر سه عامل بودند: "کارآمدی درک‌شده" (649/0=β) با اثر مثبت، "پاسخ‌های کنترل‌ترس" (352/0-=β) و "ترس" (153/0-=β) با اثر منفی که هر دو معنادار بودند (05/0>p). اما "تهدید درک ‌شده" (11/0=β) تأثیری نداشت (05/0p>). همچنین، ترس و احساسات منفی به‌طور معناداری با "تهدید درک ‌شده" (32/0-=β) و "کارآمدی درک‌شده" (30/0=β) ارتباط داشتند. هر چند الگوی اولیه EPPM به رابطه پاسخ‌های کنترلی اشاره نشده است، اما در این مطالعه، رابطه معکوس میان پاسخ‌های کنترل ترس و کنترل خطر کووید-19 کشف شد. این یافته جدید تائید کننده چارچوب اولیه بنظر می‌رسد. ارتباط معکوس بین تهدید درک‌ شده و اثرمستقیم کارآمدی درک‌ شده بر ترس نیازمند بررسی بیشتر ‌است.