زمینه و هدف: کیفیت روابط زناشویی، مهم ترین جنبه ی خانواده های دارای عملکرد مطلوب می باشد. هدف پژوهش، مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی - رفتاری و زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زناشویی زوجین متعارض بود. مواد و روش ها: در این پژوهش از یک روش شبه آزمایشی، پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری، کلیه زوجین متعارض بود که در سال 1395 به مراکز مشاوره شهر اصفهان مراجعه کرده بودند. روش نمونه گیری، از نوع داوطلبانه بود. 90 نفر (زن و شوهر)، در سه گروه زوج درمانی شناختی - رفتاری، زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و گروه کنترل قرار گرفتند. هر دو گروه آزمایش، دوازده جلسه درمان را یکبار در هفته دریافت کردند. ابزار پژوهش، پرسشنامه سازگاری زوجی اصلاح شده بود. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که زوج درمانی شناختی- رفتاری و زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد، تغییرات معناداری در کیفیت زناشویی در مرحله پس آزمون ایجاد کردند. همچنین نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی حاکی از آن بود که بین میزان اثربخشی زوج درمانی شناختی - رفتاری و زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زناشویی تفاوت معنادار وجود ندارد. نتیجه گیری: بر حسب نتایج حاصل از این پژوهش، زوج درمانی شناختی - رفتاری و زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد، هر دو تغییرات معناداری در کیفیت زناشویی ایجاد کردند و بین اثربخشی این دو روش درمانی تفاوت معناداری وجود نداشت. لذا نتیجه این پژوهش، حمایتی تجربی برای هر دو درمان در جهت افزایش کیفیت زناشویی فراهم می کند.
