سعید شرفی

با توجه به سازگاری یونجه یکساله به ویژه در مناطق نیمه خشک کشور، تامین علوفه با کیفیت، تثبیت نیترو‍ن و جلوگیری از فرسایش خاک جایگاه مهمی در تناوب زراعی یافته است، بنابراین بررسی عوامل مدیریت زراعی در بهبود عملکرد کمی و کیفی آن اهمیت بسیاری دارد. هدف از این پ‍‍‍‍‍ژوهش، ارزیابی تاثیر عوامل مدیریت زراعی تاریخ کاشت (15 و 31 تیر ماه 1396)، عمق کاشت (1 و 2 سانتی متر) و میزان بذر مصرفی (25، 75، 125 و 175 کیلوگرم در هکتار معادل 20، 50، 85 و 125 بوته در متر مربع) بر ویژگی های کمی و کیفی علوفه یونجه یکساله در شرایط اقلیمی اراک بود. آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد، که تاریخ کاشت در کرت اصلی، عمق کاشت و میزان بذر در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که تاثیر اثرات عمق کاشت و میزان بذر بر ویژگی های مصرفی وزن خشک ساقه، وزن خشک غلاف، تعداد غلاف، تعداد بوته در متر مربع، شاخص سطح برگ در مرحله غلاف دهی و همچنین ماده خشک قابل هضم، پروتئین خام، الیاف خام، خاکستر خام، الیاف غیر محلول در شوینده اسیدی و خنثی معنی دار بود. هم چنین نتایج حاکی از آن است که وزن خشک ساقه و تعداد بوته در واحد سطح، وزن خشک غلاف و شاخص سطح برگ تحت تاثیر تاریخ کاشت اختلاف معنی داری دارند. بیشترین عملکرد علوفه خشک در مقدار بذر مصرفی 125 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. نتایج رگرسیون استاندارد شده نشان داد که عملکرد ماده خشک از وزن خشک ساقه (31/1)، شاخص سطح برگ (19/0)، و تعداد غلاف در متر مربع (17/0) تاثیر پذیرفت. با افزایش مقدار بذر مصرفی، درصد الیاف افزایش، در مقابل، درصد پروتئین خام رو به کاهش نهاد. با در نظر گرفتن قدرمطلق مقدار شیب (ضریب x) معادلات مربوط به این دو ویژگی مشخص گردید که تاثیر پذیری درصد الیاف از تراکم بیشتر از اثر پذیری درصد پروتئین خام از این تیمار است. در کاشت عمیق تر درصد پروتئین حدود یک درصد کمتر به دست آمد. این در حالی است که کمترین درصد الیاف در کاشت کم عمق حاصل گردید. در مجموع باید گفت که این گیاه حساسیت بالایی به تراکم بالا نشان می دهد.