سعید شرفی

چکیده مبسوط مقدمه: جوانهزنی و استقرار گیاهچه از اولین مراحل رشد گیاهان زراعی است که به تنشهای شوری و خشکی حساسیت بالایی دارند. از طرف دیگر سختی بذر بر کیفیت جوانهزنی گیاهان تأثیر میگذارد. هدف این مطالعه بررسی تأثیر روشهای پیشتیماردهی بذر بر ویژگیهای جوانهزنی یونجه یکساله بود. مواد و روشها: در این مطالعه تأثیر روشهای آمادهسازی خراشدهی (سنباده، چاقو و ماسه)، سرمادهی (0 ،5 ،-10 -و 15 -درجه سلسیوس)، امواج فراصوت (3 ،6 ،9 ،12 و 15 دقیقه) و میدان مغناطیسی (در دو سطح 125 و 250 میلیتسلا و در زمانهای 6 ،12 ،18 و 24 ساعت) بر جوانهزنی یونجه یکساله در آزمایش های جداگانه تحت تأثیر سطوح تنشهای شوری و خشکی (0 ،3 ،-6 ،-9 -و 12- بار) بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار بررسی گردید. تعداد 20 بذر در هر پتری برای هر تیمار استفاده شد. گیاهچهها در اتاقک رشد و در دمای 3/0 +18/20 درجه سلسیوس نگهداری شدند. پس از ده روز وزن خشک گیاهچه بعد از قرارگیری در آون در دمای 70 درجه سلسیوس توزین شد. طول ریشهچه، طول ساقه چه، درصد جوانهزنی، سرعت رشد گیاهچه، وزن ذخایر پویا شده، درصد تخلیه ذخایر بذر و راندمان پویایی ذخایر بذر اندازهگیری شدند. یافته ها: بر اساس نتایج اولیه و با استفاده از روش تاگوچی، تیمارهای سرمادهی 15 -درجه سلسیوس در هر دو تنش شوری و خشکی؛ تیمار 6 و 9 دقیقه قرار گرفتن در معرض امواج فراصوت در آزمایش تنش شوری خشکی؛ و شدت میدان مغناطیسی 250 میلیتسلا به مدت 6 و 9 ساعت به ترتیب در بررسی اثر تنش شوری و خشکی انتخاب شدند. در آزمایش تنش شوری بیشترین طول ریشهچه (47/23 میلیمتر)، طول ساقه چه (76/15 میلیمتر)، وزن ذخایر پویا شده (119/0 میلیگرم در بذر) و درصد تخلیه ذخایر بذر ( 9/58 درصد) در تیمار خراشدهی، بیشترین درصد جوانهزنی (2/47 درصد) در تیمار شاهد، بیشترین وزن خشک گیاهچه (195/0 میلیگرم) در تیمار میدان مغناطیسی و بیشترین راندمان پویایی ذخایر بذر (665/0 میلیگرم بر میلیگرم در بذر) در تیمار فراصوت مشاهده گردید. در آزمایش تنش خشکی بیشترین طول ریشهچه (84/22 میلیمتر)، طول ساقهچه (09/8 میلیمتر)، درصد جوانهزنی (9/49 درصد)، وزن ذخایر پویا شده بذر (096/0 میلی گرم در بذر) و درصد تخلیه ذخایر بذر (1/43 درصد) در تیمار فراصوت، بیشترین وزن خشک گیاهچه (09/0 میلیگرم) در تیمار میدان مغناطیسی و بیشترین