سعید شرفی

جوانه زنی و استقرار گیاهچه حساس ترین مراحل رشد گیاهان زراعی به تنش های شوری و خشکی هستند. هدف این آزمایش مقایسه روش های سنتی شامل؛ خراش دهی (سنباده، چاقو و ماسه) و سرمادهی (0، 5-، 10- و 15- درجه سانتیگراد) و نوین شامل؛ امواج فرا صوت (0، 3، 6، 9، 12 و 15 دقیقه) و میدان مغناطیسی (در دو سطح 125 و 250 میلی تسلا و در زمان های 2، 6، 12، 18 و 24 ساعت) آماده سازی گیاهچه یونجه یکساله (Medicago scutellata. L) تحت تاثیر سطوح مختلف شوری و خشکی (0، 3-، 6-، 9- و 12- مگاپاسکال) بود. صفات مورد بررسی شامل؛ طول ریشه چه، طول ساقه چه، نسبت ریشه به ساقه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن خشک گیاه چه، وزن ذخایر پویا شده بذر، راندمان پویایی ذخایر بذر و درصد تخلیه ذخایر بذر بود. نتایج آزمایش نشان داد همه صفات تحت تاثیر روش های آماده سازی بذر قرار گرفتند. بیشترین درصد جوانه زنی به ترتیب در تیمارهای 6 ساعت قرارگیری در معرض امواج فراصوت (13/49 درصد)، خراش دهی با ماسه (44 درصد)، سرمادهی 10- (43 درصد) و 5- درجه سانتی گراد (93/41 درصد) مشاهده شد. در روش استفاده از میدان مغناطیسی جوانه زنی بذر تا شوری 12- مگاپاسکال نیز انجام شد، ولیکن بیشترین درصد جوانه زنی در تنش شوری 6- مگاپاسکال در تیمار سرمادهی به دست آمد. هم چنین بهترین درصد جوانه زنی گیاه چه ها در شرایط تنش شوری تیمار 3- مگاپاسکال بود که به ترتیب در تیمارهای سرمادهی (75/64 درصد)، خراش دهی (59/58 درصد) و امواج فراصوت (83/55 درصد) و در شرایط تنش خشکی در تیمار سرمادهی (08/57 درصد) بود. در تیمار سرمادهی 15- درجه سانتی گراد در دو تنش شوری و خشکی بیشترین نسبت ریشه به اندام هوایی مشاهده شد. بیشترین طول ریشه چه و ساقه چه (به ترتیب 71/28 و 35/16 میلی متر) در تیمار 2 ساعت قرار گرفتن در معرض میدان مغناطیسی مشاهده شد. بیشترین راندمان پویایی ذخایر بذر نیز در تیمار 3 و 9 ساعت قرارگیری در معرض امواج فراصوت مشاهده شد (به ترتیب 722/0 و 65/0 میلی گرم بر میلی گرم بذر).