رضا پورایمانی

ددر این تحقیق کانیهای مختلف سنگ آهن از معدن شمس آباد اراک مورد بررسی قرار گرفت. این نمونه ها دارای ترکیبات مختلفی از سنگ آهن بوده که مهمترین آنها هماتیت، لیمونیت، سیدریت و گوتیت می باشند. نمونه های تهیه شده از قسمتهای عمیق معدن استخراج و پس از آماده سازی و سپری شدن زمان تعادل، ویژه فعالیت هسته های پرتـوزای طبیعی به روش اسپکترومتـری گامـا با استفاده از آشکارساز HPGe با بازدهی نسبی 30% تعیین گردیدند. فعالیت ویژه 226Ra، 232Th و 40K بر حسب Bqkg-1 در این نمونه ها به ترتیب از: 53/0±39/9 تا 84/1±70/271، 68/1> تا 22/1±98/60 و 14/2±34/25 تا 47/6±03/800 تغییر می کنـد. بر مبنـای نتایج بدست آمده مقـدار Raeq، Hin، Hex و آهنگ دز جذبـی برای کلیه نمونه هـا محاسبـه گردیـد. بیشینه Raeq در نمونه لیمونیت به میزان Bqkg-119/296 به دست آمد که پائین تر از حداکثـر میزان مجاز اعلام شده (Bqkg-1370) می باشد. میزان Hin و Hex در نمونه های جمع آوری شده به ترتیب از : 06/0 تا 53/1 و 04/0 تا 80/0 محاسبه گردیده است. همچنین میزان آهنگ دز جذبی در نمونه ها بر حسب nGyh-1 از 56/6 تا 81/136 متغیر می باشد. با توجه به نظریه زمین شناسی که بیانگر مراحل مختلف شکل گیری و تجمع کانیهای آهن از هماتیت به لیمونیت در محیطهای مختلف شیمیایی می باشد، نتایج اندازه گیری فعالیت ویژه رادیوایزوتوپها نشان می-دهد که لیمونیت دارای بیشینه پرتوزایی می باشد. وجود ترکیب لیمونیت در سنگ آهن به علت پرتوزایی بیشتر در مناطق هوازده، باعث کاهش همبستگی بین سری اورانیوم و توریم در کانیهای سنگ آهن می شود.