نقشهای منظورشناختیِ قدرتمند و گوناگونِ گفتماننماهـا، معنـای واژگـانی آنهـا را در گفتمان بیاعتبار میکند. نتیجه ایـن فراینـد، حـساسیت گـسترده ایـن عناصـر گفتمـانی در پیوند با متغیرهای بافتی است. نقشها و راهبردهای دقیقِ گفتماننماها فقـط در چـارچوب هدفهـای ارتبـاطی خـلاق، آشـکار مـیگـردد. بنـابراین، بـه بـاور پژوهـشگران، بررسـی نقـشگرایانـه آنهـا در بافـت اجتمـاعی، کـاربردیتـرین روش مطالعـه آنهاسـت. مبـانی معرفتشناختی این پژوهشِ توصیفی، کیفـی و اکتـشافی مـشتمل بـر تحلیـل دیـدگاههـای پژوهشگران بهنام و تجزیه و تحلیل منظورشناسانه پیکره خلاق و پیچیده متون نقـد ترجمـه است. این پژوهش با بهرهگیری از الگوهـای گفتمـانشـناختی فریـزر ) (Fraser, 2006و برینتن ) (Brinton, 1996به تجزیه و تحلیل طیفهای گوناگون نقـشی گفتمـاننماهـا در متنهای نقد ترجمه، طی سه دهه و بر پایه نمونهبرداری تصادفی خوشـهای پرداختـه اسـت. در این پژوهش، الگوی طیف نقشیِ ششوجهیِ مـدیریت گفتمـان در حـوزه نقـد ترجمـه کـشف گردیـد کـه پـیشتـر در کتـابهـای دسـتور و فرهنـگلغـتهـا بحـث نـشده و از دستاوردهای این مقاله هستند. یافته کاربردی پژوهش حاضر این است که معنای گزارهای گفتماننماها در نتیجه فرایند کاربردیشدگی به شـدت تغییـر مـییابـد؛ دارای نقـشهـا و رفتارهای منظورشناختی میگردد؛ و سرانجام طیف نقشی چندگانه تعاملی گفتماننماها را به وجود میآورد. این طیف نقشی، تحت تأثیر استنباطهای پیچیده و خلاق قـرار گرفتـه و همیشه در حال دگرگونی، تحول و گسترش است. در پایـان، کاربردهـای گونـاگونی نیـز تحلیل و پیشنهاد گردید.
