پیدایش نظریه ذاتی بودن زیان مطالعات فراگیری زبان اول را انسجام بخشید و با تمرکز بر گفتار کودک توانست مراحل رشد آن را شناسایی کند و به یافته های ارزشمندی برسد و نظریدهای نوین برای فهم بهتر این پدیده ارائه دهد. جستار حاضر می کوشد: 1. با مروری کوتاه بر نظریه های فراگیری و رشد زبان به بررسی مبانی نظری این قلمرو بپردازد، 2. با رویکرد تحلیلی به پژوهش های انجام شده در فراگیری و رشد زبان فارسی در مقام زبان اول جایگاه این پژوهشها در مطالعات زبانی را نشان دهد. بدین منظور با جست و جو در پایگاههای داده پژوهش های داخل کشور و سه نمایه Noormags ، SID و Magiran پژوهش های فراگیری و رشد زبان اول (فارسی) طی سال های 1395 - 1396 مشخص شد 7 جستار در پنج دسته پژوهش های رابطه ای - علی، توصیفی، مروزی. مقایسه ای، و اعتبار سنجی آزمونها طبقه بندی شد. یافتهها نشان داد که بیشتر پژوهش ها در حوزه توان بخشی و متغیرهای مسبب اختلال در فراگیری و رشد انجام شده است. مطالعات توصیفی محدودی در حوزه شناخت و مراحل رشد زبان فارسی انجام شده است، اما درباره نظریه های فرهنگی - اجتماعی ویگوتسکی و کاربرد محور توماسلو پژوهش چندانی انجام نگرفته است.
