تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی علمی و میان رشته ای است که ریشه در زبان شناسی انتقادی دارد و هدف اصلی آن بررسی کاربرد زبان در جامعه و سیاست است. سه مسئلۀ زبان، ایدئولوژی و قدرت از مفاهیم بنیادی در این رویکرد به شمار میروند. در پژوهش حاضر تلاش شده است؛ براساس الگوی سه بعدی فرکلاف )سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین( در تحلیل انتقادی متون، لایه های سلمان هراتی تحلیل شود. در سطح توصیف، ویژگیهای صوری متن یعنی » از بی خطی تا خط مقدم « ایدئولوژیک سبک در شعر نظام واژگانی و دلالتهای معنایی آنها به همراه ساخت نحوی جملات بررسی شده است و سپس در سطح تفسیر ارتباط درونی این عناصر با بافت درونی و بیرونی متن تحلیل شده و نحوۀ صورتبندی ایدئولوژی در زبان توضیح داده شد. در نهایت در سطح تبیین زمینهها و دلایل شکلگیری این ایدئولوژی با توجه به بافت برون متنی و ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عصر شاعر بررسی شده است و نحوۀ صورتبندی گفتمان ایدئولوژیک در شعر تبیین شده است.
