۱۴۰۴/۰۲/۲۶
محمد حسن بیگی

محمد حسن بیگی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: https://orcid.org/۰۰۰۰-۰۰۰۱-۷۶۹۸-۷۵۲۴
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم انسانی
نشانی: دانشگاه اراک- گروه تاریخ
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
استفاده ازکنترل و سرکوب اجتماعی (قدرت سخت) در عصر اول خلافت عباسی «۱۳۲ ـ ۲۳۲ هـ . ق»
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها
عباسیان قدرت سخت سرکوب اجتماعی مشروعیت دینی خشونت مشروع
سال 1403
مجله مطالعات تاریخی جنگ
شناسه DOI
پژوهشگران محمد حسن بیگی

چکیده

دوره اول خلافت عباسی که حدود یک قرن از سال ۱۳۲ تا ۲۳۲ هجری قمری به طول انجامید، به عنوان باشکوه‌ترین دوران این خلافت شناخته می‌شود و مورخان از آن به عنوان عصر طلایی یاد می‌کنند. در این دوره، حدود ۹ خلیفه به حکومت رسیدند و نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایفا کردند. در این دوران، استفاده از قدرت سخت و سرکوب اجتماعی به عنوان یکی از محورهای اصلی سیاست‌های حکومتی مورد توجه قرار گرفت. عباسیان با ارائه صبغه­ی دینی به عملکرد خشن و بی­رحمانه خود در کشتار و شکنجه مخالفان، تلاش کردند تا این اقدامات را مشروع جلوه دهند؛ هرچند که شرع اسلامی چنین عملکردهایی را تأیید نمی‌کند. این سیاست به­ویژه در زمان خلافت منصور و هارون­الرشید به اوج خود رسید؛ زمانی که آن‌ها با چرخش به سوی اندیشه‌های تسنن و عرب‌گرایی و فاصله گرفتن از ایرانیان، تلاش کردند پایه‌های قدرت خود را مستحکم کنند. از جمله قربانیان این چرخش سیاسی، بزرگان علوی و وزیران ایرانی از خاندان‌های بزرگی نظیر آل‌برمک بودند. تقریباً همه نیروهای مخالف عباسیان شامل بقایای امویان، خوارج، ایرانیان، علویان و امامان شیعه و پیروان آنان، تحت سرکوب عباسیان قرار گرفتند. سوال اصلی: چگونه استفاده از قدرت سخت و سرکوب اجتماعی توسط عباسیان بر پایداری و مشروعیت حکومت آنان تأثیر گذاشت؟ فرضیه پژوهش: استفاده از قدرت سخت و سرکوب اجتماعی توسط عباسیان، با وجود تلاش برای مشروعیت‌بخشی دینی به این اقدامات، منجر به کاهش حمایت مردمی و افزایش نارضایتی در میان گروه‌های مختلف اجتماعی شد که در نهایت به تضعیف پایه‌های حکومت آنان انجامید.