مطالعهی قبلی نشان داد که پارانونایل فنل یک آالیندهی زیستی و استروژنیک با دوز کم در طوالنی مدت باعث اختالل در فرایند تکثیر سلولهای بنیادی مزانشیم مغز استخوان )MSCs )میشود ولی مکانیسم آن بهخوبی مشخص نیست. در این پژوهش تأثیر پارانونایل فنل در طی زمانهای مختلف بر توانایی حیات و مورفولوژی، توانایی تکثیر، سطح الکترولیت، میزان فعالیت برخی از آنزیمهای بیوشیمیایی و آنتیاکسیدانی بر MSCs بررسی شد. در این مطالعهی تجربی MSCs در شرایط استریل استخراج و در محیط کشت DMEM حاوی 11 درصد FBS و پنیسیلین/استرپتومایسین تا پاساژ سه کشت و با غلظتهای 0 ،1/0 و 1/2 میکروموالر پارانونایل فنل در زمانهای 1 ،10 ،11 و 20 روز تیمار شد. از تست تریپانبلو و متیل تیازول تترازولیوم جهت بررسی توانایی حیات، از رنگ آمیزی هوخست و آکریدین اورانژ برای مطالعهی مورفولوژی، از تست CFA و PDN به منظور بررسی توانایی تکثیر استفاده گردید. سطح الکترولیتها با دستگاه فلیمفتومتر و میزان کلسیم و آنزیمهای ALT ،AST ،ALP و LDH با کیتهای تجاری و مقدار FRAP ،MDA ،SOD و CAT با تکنیک اسپکتروفتومتری سنجیدهشد. دادهها با روش آماری ANOVA ،آزمون Tukey تجزیه و تحلیل گردید. بررسی داده ها نشان داد دوزهای 1/0 و 1/2 میکروموالر از پارانونایل فنل در مدت زمان 20 روز باعث کاهش معنیدار)01/0>P )توانایی زیستی ، قطر هسته و مساحت سیتوپالسم گردید. توانایی تکثیر در بین گروههای تیماری در روز 1 بدون تغییر، در روز 10 و 11 کاهش معنیدار در گروه 1/2 میکروموالر و در روز 20 برای هر دو گروه نسبت به کنترل دچار کاهش معنیدار شد. از طرفی توانایی ایجاد کلنی زایی از روز 11 به بعد کاهش یافت. پارانونایل فنل باعث افزایش معنادار فعالیت LDH ،AST و ALT و کاهش معنی دار فعالیت ALP در همه زمانهای شد. غلظت 1/0 این آالیندهی زیستی تغییر در میزان کلسیم و پتاسیم نشان نداد ولی باعث کاهش سدیم از روز 1 شد، در حالی که غلظت 1/2 از روز 10 باعث کاهش معنادار کلسیم و در همه زمانهای تیمار کاهش سدیم و افزایش پتاسیم را به همراه داشت. هر دو غلظت تیماری باعث افزایش MDA و کاهش میزان آنتی اکسیدان کل، و آنزیمهای آنتی اکسیدان در همه زمانها شدند. پارانونایل فنل با اختالل در متابولیسم سلولی و تعادل الکترولیتها از یک طرف و القای استرس اکسیداتیو از طرف دیگر باعث کاهش توانایی زیستی و توانایی حیات سلولها