میترا نوری

شرکت فولاد خوزستان با وسعت 3/8 کیلومتر مربع، در مجاورت شهر اهواز واقع شده و اهواز نیز با جمعیتی در حدود 1 میلیون و 302 هزار نفر در جنوب غربی ایران در طول جغرافیایی 68/48 شمالی، عرض جغرافیایی 32/31 شرقی و 16 متر ارتفاع از سطح دریا یکی از هفت کلان شهر آلوده ایران است. این مطالعه به مروری بر بررسی اثرات آلاینده های هوای ناشی از صنعت فولاد بر خصوصیات مورفوآناتومی، گرده شناسی و فیتوشیمی گیاهان جمع آوری شده از اطراف صنایع فولاد در مقایسه با شاهد می پردازد. نه گونه جمع آوری شده با استفاده از منابع معتبر قابل دسترس شناسایی شدند. مطالعات مورفوبیومتریک انجام شد. در مطالعات گرده شناسی شکل، ابعاد و درصدهای دانه های گرده طبیعی و باروری در نمونه های شاهد و آلوده مقایسه گردید. فلاونوئیدهای برگ و گرده با استفاده از روش های کروماتوگرافی کاغذی دو بعدی و لایه نازک شناسایی شدند. کلیه داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS با آزمون نرمال بودن، آزمون-t و روش من-ویتنی آنالیز گردیدند. نتایج گرده شناسی نشان داد که نمونه آلوده از گونه Albizia lebbeck و Prosopis juliflora دارای کمترین باروری و بیشترین دانه های گرده غیر طبیعی بود. نتایج فیتوشیمی فلاونوئیدها در نمونه های شاهد و آلوده نشان داد که بیشترین افزایش فلاونوئید کل در نمونه های آلوده برگ گونه های Bougainvillea glabra و Prosopis juliflora و گرده Callistemon salignus نسبت به شاهد و کمترین افزایش فلاونوئیدهای کل در نمونه آلوده برگ Nerium oleander و گرده ی Petunia guss مشاهده شد. صفات بیش ترین طول و عرض برگ، درصد روزنه باز در اپیدرم سطح رویی و زیرین برگ در 13/0 میلیمتر مربع، درصد روزنه بسته در اپیدرم سطح رویی و زیرین برگ در 13/0 میلیمتر مربع، گشودگی دهانه روزنه در اپیدرم سطح زیرین برگ، درصد رنگ پذیری کل، درصد گرده طبیعی و غیرطبیعی، تعداد فلاونوئید سولفات های برگ و تعداد همه ی فلاونوئیدهای گرده صفات نرمال محسوب می شوند. صفات درصد روزنه بسته در اپیدرم سطح رویی و زیرین برگ در 13/0 میلیمتر مربع، دهانه روزنه در اپیدرم سطح زیرین برگ، درصد رنگ پذیری کل، درصد گرده طبیعی و غیرطبیعی و تعداد فلاونوئید سولفات های برگ توزیع نرمال دارند. صفات آسیب برگی و نوع آسیب، دهانه روزنه در اپیدرم سطح رویی برگ، غلظت کرایسین، میریستین و رامنتین برگ، غلظت کامفرول گرده،