مهرناز حاتمی

گیاه خرفه با نام علمی Portulaca oleracea L. و یکساله از خانواده Portulacaceae می باشد. خرفه به علت داشتن متابولیت های ثانویه با ارزشی همانند نورآدرنالین، دوپامین و اسیدهای چرب امگا 3 اهمیت دارویی فراوان دارد و به عنوان ضدسرطان، آنتی اکسیدان و تصفیه کننده خون کاربرد دارد. در این مطالعه سطوح مختلف نانوذرات فولرن (0، 50 و 200 میکروگرم بر لیتر) با سه حلال (متانول، اتانول و آب) بر ویژگی های مرفولوژی و متابولیتی کالوس های خرفه در 7 تیمار آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا بذور خرفه در محیط 2/1 MS کشت و برای کالوس گیری از برگ ها به محیط MS با هورمون های 2,4-D ( mg/ml1) و BA ( mg/ml5/1) انتقال یافت. کالوس های رشد یافته به مدت 20 روز در تیمارهای نانوذرات فولرن تیماربندی شدند. نتایج نشان داد که غلظت 200 میکروگرم درلیتر نانوفولرن با حلال متانول بهترین عملکرد در بین صفات مرفولوژی اندازه گیری شده (وزن تر کالوس، وزن خشک کالوس و حجم کالوس) و همچنین صفت متابولیتی (فنل کل کالوس) ومتابولیت های ثانویه دوپامین و نورآدرنالین را داشت. بیش ترین میزان فلاونوئید در غلظت های 50 میکروگرم در لیتر نانوفولرن با حلال متانول و اتانول حاصل شد. شاهدهای آب مقطر و اتانول بیش ترین قدرت احیا DPPH را داشتند.