مهرناز حاتمی

ویروس های گیاهی حداقل بیش از یک میزبان دارند و ممکن است فقط در برخی از میزبان ها خسارت اقتصادی وارد کنند و در سایر میزبان ها از جمله گیاهان دارویی و مرتعی که به صورت خودرو در طبیعت رشد می کنند به صورت نهفته و فاقد علائم باشند. موزائیک و زردی از شایع ترین علائم در گیاهان آلوده به ویروس است. بومادران هزار برگ (Achillea millefolium L.) متعلق به تیره کاسنی (Compositae) است که در مناطق مختلف جهان گسترش یافته اند. ویروس موزائیک خیار (Cucumber mosaic virus, CMV) در همه جای دنیا یافت شده است. به منظور بررسی وضعیت آلودگی های ویروسی گیاه بومادران تعداد 45 نمونه دارای علائم موزائیک، زردی و بدشکلی در پائیز 1395 از شهرستان شازند جمع آوری گردید. نمونه های جمع آوری شده با استفاده از آزمون ساندویچ دو طرفه الیزا (DAS-ELISA) جهت بررسی وجود یا عدم وجود آلودگی به ویروس با آنتی بادی چند همسانه ای CMV، مورد ارزیابی قرار گرفتند. از بین نمونه های جمع آوری شده آلودگی هشت نمونه به ویروس موزائیک خیار تایید شد. جدایه های مذکور پس از خالص سازی بیولوژیکی روی لوبیا (Phaseolus vulgaris)، خیار (Cucumis sativus) و گونه های مختلف توتون (Nicotiana spp.) تکثیر شد. در ﻟﻮﺑﯿﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﻠﺒﻠﯽ علائم نکروز و پیچیدگی برگ؛ سبزردی و تاولی برگ در خیار و ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ برگ در ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی مختلف ﺗﻮﺗﻮن آشکار شد. جهت ردیابی دقیق تر ویروس در نمونه آلوده از آزمون RT-PCR استفاده شد. برای این منظور total-RNA جدایه انتخاب شده (RNX-plus) استخراج و طی آزمون RT-PCR با استفاده از آغازگر اختصاصی، قطعه ای به اندازه 650 نوکلئوتید، مربوط به چارچوب ژنی پروتئین پوششی ویروس تکثیر شد. براساس اطلاعات موجود، این اولین گزارش از وقوع CMV از بومادران در ایران است.