زمینه و هدف: تمایل به زیبا بودن و برتری ظاهری از قرن ها رواج داشته است. تأیید فرهنگ جامعه بر زیبایی در زنان و دختران، به مرور موجب نگرانی و اهمیّت در ظاهر شده، تا جایی که افراد در سنین مختلف با صرف هزینه های مالی زیاد و پیامدهای ناخوشایند جسمی و روانی، متقاضی جراحی زیبایی می شوند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی علل گرایش زنان و دختران به جراحی زیبایی صورت انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر به روش پدیدارشناختی تفسیری انجام شد. جامعه مورد مطالعه دختران و زنان شهر زنجان بودند که جراحی زیبایی صورت انجام داده اند. نمونه بررسی شده 15 نفر از جامعه مورد نظر بودند که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند و مصاحبه نیمه ساختار یافته با این افراد انجام شد. داده های کیفی گردآوری، ثبت، کدگذاری و در قالب مضمون های اصلی و فرعی طبقه بندی شدند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کلایزی استفاده شد. یافته ها: تحلیل تجارب مشارکت کنندگان مصاحبه ها مشخص کرد که مضمون عوامل درون فردی با زیر مضامین خودپنداره بدنی منفی، اضطراب اجتماعی، برتری جویی، اعتماد به نفس پایین، پیری هراسی و نگاه زیبایی شناسانه به بدن، مضمون عوامل خانوادگی با زیر مضامین کسب رضایت همسر و ترس از مقایسه شدن با زنان زیبا توسط همسر و مضمون عوامل اجتماعی با زیر مضامین فشار اجتماعی، نشان دادن هویت طبقاتی، تبلیغات رسانه ای، الگوگیری از دوستان، همنوایی گروهی، مُدگرایی در انجام عمل جراحی زیبایی صورت تأثیر گذار بوده اند. نتیجه گیـری: بر اساس نتایج حاصله پیشنهاد می شود زنان و دختران قبل از جراحی زیبایی صورت مورد ارزیابی روان شناختی قرار گرفته و برای آنها مداخله های آموزشی - درمانی برای افزایش اعتماد به نفس، کاهش خودپنداره منفی، اضطراب اجتماعی و پیری هراسی، بهبود روابط بین فردی و زناشویی، تغییر در نگرش و باورها برای کاهش نفوذ رسانه ها و فشارهای اجتماعی و مُد گرایی انجام گردد.
