مرضیه السادات سجادی نژاد

توجه به خانواده یکی از مهم‌ترین وظایف هر جامعه‌ای است؛ چراکه خانواده پایه اساسی اجتماع و پناهی برای اعضا و همچنین نخستین نهاد تربیتی است. در واقع حضور در خانواده سالم یا ناسالم می‌تواند همه ابعاد زندگی افراد (جسمانی، اجتماعی، روانی و عاطفی) را تحت‌تأثیر قرار دهد و همچنین آثار مثبت یا منفی فراوانی بر جامعه داشته باشد. دستیابی به خانواده سالم و مولد، نیازمند محیطی سالم و سازنده، با تعاملات بین‌فردی صمیمی و گرم و کاهش تعارضات زناشویی است که یکی از موانع بزرگ این امر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش خودشفقتی ذهن‌آگاهانه بر افزایش ابرازگری هیجانی و تعدیل طرحواره‌های ناسازگار اولیه در زنان دارای تعارضات زناشویی انجام شد. طرح پژوهش شبه تجربی از نوع پیش‌‌آزمون_ پس‌آزمون همراه با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری آن شامل تمام زنان درگیر تعارضات زناشویی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهرستان میبد و نمونه آماری شامل 16 نفر از زنان درگیر تعارضات زناشویی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهرستان میبد بودند که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه‌های ابرازگری هیجانی کینگ و امونز (1990) و طرحواره‌های ناسازگار اولیه یانگ (1998) بود. گروه آزمایش 8 جلسه تحت درمان با برنامه آموزش خودشفقتی ذهن‌آگاهانه مبتنی بر رویکرد یکپارچه توحیدی قرار گرفتند؛ ولی گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. برای تحلیل یافته‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده شد و نتایج نشان داد آموزش خودشفقتی ذهن‌آگاهانه بر افزایش ابرازگری هیجانی منفی و ابرازگری صمیمیت زنان دارای تعارضات زناشویی مؤثر است (P˂0/05) ولی در متغیر ابرازگری هیجانی مثبت تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (P˃0/05). همچنین در نمرات پس‌آزمون طرحواره‌های رهاشدگی، بی‌اعتمادی، نقص/شرم، وابستگی/ بی‌کفایتی، آسیب‌پذیری نسبت به ضرر و بیماری، خود تحول‌نیافته، ایثارگری و بازداری هیجانی، تفاوت معنی‌داری بین دو گروه آزمایش و کنترل مشاهده شد (P˂0/05) ولی در طرحوارهای محرومیت هیجانی، انزوای اجتماعی، شکست، اطاعت، معیارهای سخت‌گیرانه، استحقاق و خویشتن‌داری ناکافی تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (P˃0/05)؛ بنابراین به‌طورکلی نتایج نشان می‌دهد که آموزش خودشفقتی ذهن‌آگاهانه بر افزایش ابرازگری هیجانی و تعدیل بعضی از طرحواره‌های ناسازگار اولیه مؤثر است و می‌تواند به کاهش تعارضات زناشویی کمک کند.