مه نوش مقدسی

هدف از این پژوهش، ارزیابی عملکرد سیستمهای آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک اجرا شده دردشت اراک، شازند، خنداب و کمیجان دراستان مرکزی می باشد. برای این منظور10 سیستم آبیاری درشهرستان های فوق که درپنج سال اخیراجرا شده انتخاب شد، و مورد ارزیابی قرار گرفت. در این ارزیابی از معیارهای ضریب یکنواختی(CU)، یکنواختی توزیع(DU)، راندمان پتانسیل کاربرد درربع پائین (PELQ) وراندمان واقعی کاربرد در ربع پائین (AELQ) استفاده گردید. نتایج نشان داد که معیارهای ارزیابی در تمامی این سیستمها دارای مقادیر نامطلوب و غیر قابل قبولی بوده و پائین تر از حد مجاز مریام و کلر(1987) میباشند، به نحوی که در بلوک آزمایش این مزارع، مقادیرمیانگین معیارهای CUt،DUt ، PELQt و AELQt به ترتیب برابربا 8/71%، 6/60%، 5/48%، 5/48% و در کل سیستم این مزارع، مقادیر میانگین معیارهایCUs ، DUs،PELQs و AELQs به ترتیب برابربا67% ، 66/48%، 52% و 52% می باشند. نتایج ارزیابی کلی این سیستمها بعد از ترسیم منحنی درصد کفایت آبیاری نشان داد که در اکثر این سیستمها به علت کمبود ریزشهای جوی، کم آبی وافت سفره های آب زیرزمینی، کشاورزان اقدام به کم آبیاری میکنند که برابر بودن مقادیر راندمان پتانسیل کاربردPELQ و راندمان واقعی کاربرد AELQ نیز وجود این کم آبیاری را ثابت میکند. به طور کلی می توان گفت که مشکلات اصلی طرحهای آبیاری تحت فشار در شهرستان های ذکر شده عدم دقت در طراحی و اجرا، مدیریت و نگهداری سیستم ها و به کار بردن وسائل با کیفیت نامناسب بوده است.