مه نوش مقدسی

سیستم های پایش و تعریف اقدامات تسکین از ارکان اصلی هر طرح مدیریت خشک سالی است که ارتباط مناسب بین این دو می‎تواند یک برنامه مدیریتی را در اجرای به موقع و مؤثر عملیات تسکین یاری کند. بنابراین، در این تحقیق تلاش شد، جهت مدیریت حوضه زرینه رود در شرایط کم آبی، رودیکرد احتمالاتی مبتنی بر ریسک و کاهش تقاضا به ترتیب به منزله سیستم پایش و اقدام تسکین اعمال شود. در این رودیکرد آستانه‎های هشدار خشک سالی بر اساس حجم ذخیره مخزن و به صورت احتمالاتی تعریف می شود. بدین منظور، شبیه سازی های کوتاه مدت با استفاده از سری زمانی 1355ـ 1385 در نرم افزار Weap انجام و چهار سناریوی (نرمال، پیش هشدار، هشدار، اضطراری) مرتبط با سطوح مختلف شدت خشک سالی تعریف شد. سپس، مقادیر آستانه با در نظر گرفتن احتمال وجود کمبودی معین از تقاضا در یک افق زمانی مشخص شناسایی و ضرایب کاهش تقاضا با استفاده از مدل بهینه سازی الگوریتم ژنتیک برآورد شد. ضرایب کاهش برای نیاز زراعت و باغ و نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه به ترتیب در سطح پیش هشدار برابر 30/31 و 30/7 و 8/47 درصد، در سطح هشدار برابر 60/33 و 2/9 و 6/50 درصد، و در سطح اضطراری برابر 5/35 و 11/10 و 5/52 درصد برآورد شد. نتایج نشان داد اعمال ضرایب کاهش تقاضا در کاهش شاخص کمبود در دوره خشک سالی 1377ـ 1378 تا 1379ـ 1380 تأثیری قابل توجه داشته و باعث جلوگیری تخلیه کامل مخزن طی این دوره شده است. کلیدواژگان