محمود اکبری

ممنوعه شدن تمام مساحت دشت های استان مرکزی و عدم امکان برداشت جدید آب و رخداد فرونشست، باعث اهمیت پایش فرونشست شده است. از طرفی تداخل سنجی تفاضلی راداری (D-InSAR)، روشی کارآمد در پایش فرونشست به صورت پیوسته، با دقت بالا و در گستره وسیع می باشد. در این پژوهش، از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری در بررسی فرونشست زمین در شهر اراک استفاده شد. بدین منظور 14 تصویر مختلط منفردنگر از سنجنده ASAR ماهواره ENVISAT در محدوده C-Band توسط نرم افزار EOLi-sa دریافت گردید. تصاویر مذکور از فریم 2925 مسیر پایین رونده 421 با قطبیدگی VV و با مود IMS بودند. ده مرحله پردازش توسط افزونه SARscape 4.3 نرم افزار ENVI 4.8 بر مبنای چهار تداخل نما که هر دو معیار زمانی و مکانی را داشتند، صورت گرفت. از طرفی سازمان نقشه برداری کشور، مشاهدات ترازیابی شبکه درجه یک کشور را برای شهر اراک واقع در مسیر BHBT (بروجرد-سلفچگان) در سال های 1364 و 1383 تکرار نموده است و در این 19 سال، 190mm ± 0.8 mm/km فرونشست را اندازه گیری کرده است. برمبنای چهار تداخل نمای بازیابی شده مسطح زمین مرجع برای مناطق مرکزی شهر اراک (حوالی میدان شهدای اراک)، نرخ فرونشست کمابیش یک سانتی متر در سال بدست آمد. همچنین مناطق شهری، نرخ فرونشست تقریبا یکسان داشتند. لذا نتایج اعتبارسنجی روش تداخل سنجی تفاضلی راداری با استفاده از مشاهدات ترازیابی سازمان نقشه برداری کشور، دقت مناسب روش تداخل سنجی تفاضلی راداری را تأیید نمود. نتایج این پژوهش، تاثیرپذیری پدیده فرونشست از عوامل زمین شناسی و منابع آب و لزوم حفاظت از منابع آب و خاک در طرح های توسعه در شهر اراک را نشان داد.