جواد سرگلزائی

دارو های ضد افسردگی توسط مکانیسم های مختلفی در جهت درمان افسردگی و اضطراب عمل می‌‌کنند. سرترالین (SER) یک مشتق تتراهیدرونفتالامین است که به عنوان یک داروی ضد افسردگی و ضد اضطراب کاربرد دارد که با مهار انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) عمل می‌کند. به این صورت که با مسدود کردن عملکرد ناقل سروتونین به‌عنوان یک مهارکننده بازجذب، سبب افزایش غلظت سروتونین می‌شود و انتقال عصبی سروتونرژیک را تسهیل می‌کند. این دارو به پروتئین‌های پلاسما متصل می‌شود. بوسپیرون (BS) ، نیز یک عامل ضد اضطراب و یک آگونیست جزئی گیرنده سروتونین است که در کنار سرترالین تجویز می‌شود. یکی از دلایل تجویز بوسپیرون هنگامی است که بیمار نمی‌تواند عوارض جانبی داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سرترالین را تحمل کند، بنابراین بوسپیرون به دنبال آن دارو تجویز می‌شود. بوسپیرون همچنین به‌عنوان یک عامل برای کاهش عوارض جانبی جنسی سرترالین نیز نقش دارد. داروهای ذکر شده تمایل بالا برای اتصال به پروتئین آلبومین سرم انسانی(HSA) را دارند. HSA یک پروتئین ناقل غیر گلیکوزیله در پلاسما است که عملکرد چندگانه دارد و به‌عنوان ناقل برای جابجایی بسیاری از لیگاندهای درون‌زا و برون‌زا از جمله مواد دارویی متعدد از طریق پیوند هیدروژنی، هیدروفوبیک، الکترواستاتیک و فعل‌وانفعالات فلزی عمل می‌کند. توانایی اتصال دارو به آلبومین سرم خون می‌تواند بر توزیع، غلظت آزاد و متابولیسم دارو تأثیر بسزایی داشته باشد. اکثر داروها در پلاسما گردش می‌کنند و با اتصال به HSA به بافت‌های هدف می‌رسند. با توجه به اینکه توزیع دارو عمدتاً توسط HSA کنترل می‌شود، به همین علت در این مطالعه، بر هم کنش دارو های ذکر شده با پروتئین HSA با استفاده از روش‌های اسپکتروسکوپی و دیالیز تعادلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از اسپکتروسکوپی نشان می‌دهد که میزان جذب پروتئین HSA در اثر برهم‌کنش با داروی سرترالین و بوسپیرون رفتاری وابسته به غلظت نشان می‌‌دهد. فلورسانس ذاتی پروتئین HSA در حضور هر دو دارو بطور جداگانه و همراه با هم، کاهش می‌‌یابد که نشان دهنده خاموشی کروموفورهای موجود در پروتئین HSA می‌باشد. تغییر ساختار دوم پروتئین HSA و کاهش ﺑﯿﻀﯽواری ﻣﻮﻟﯽ در طیف CD پروتئین HSA در حضور سرترالین و بوسپیرون به تنهایی و همراه با هم مشاهده شد. همچنین محاسبه میزان Kb وn از روش دیالیز تعادلی تمایل بالای داروهای ذکر شده را به پروتئین HSA نشان می‌‌دهد. مقادیر منفی انرژی آزاد اتصال داروی سرترالین و بوسپیرون به پروتئین HSA نشان دهنده خودبخودی بودن واکنش می‌‌باشد. آگاهی از نحوه اتصال و جایگاه های اتصال دارو به پروتئین سرم خون، یک امر مهم و ضروری در هنگام تعیین خواص فارماکولوژی و فارماکوکینتیک دارو می باشد. از این رو در این پژوهش سعی بر آن شده که این موارد برای دارو های ذکر شده، مورد بررسی قرار گیرد.