مقدمه. قانون مدنی به تبعیت از نظر مشهور فقه، برای طفل صغیر یا سفیه یا مجنون (در صورتی که سِفَه یا جنون او متصّل به صِغَر باشد) نوعی نمایندگیِ اجتناب ناپذیر مقرر کرده است. در گذشته شکل خانواده به صورت خانوادۀ گسترده بود. خانوادۀ گسترده بر اساس مناسبات خونیِ تعداد بی شماری از افراد از جمله والدین، فرزندان، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها، عمه ها، عموها، خاله ها را شامل می شد. به این خانواده گاهی خانوادۀ هم خون هم اطلاق می شود. در مقابلِ خانوادۀ گسترده، خانوادۀ هسته ای قرار دارد. خانوادۀ هسته ای عبارت است از واحد خانوادگی بنیانی که شامل شوهر، زن و فرزندان است. نمونۀ خانواده های هسته ای را می توان در اغلب کشورهای صنعتی و جوامع شهرنشینی پیشرفته ملاحظه کرد. نتایج یک تحقیق نشان می دهد که خانواده در عصر جهانی شدن دچار دگرگونی هایی در ساختار خواهد شد. مردم شکل های جدیدی از روابط خانوادگی را تجربه خواهند کرد. ساخت قدرت در خانواده تغییر می کند و ساختار پدرسالاری در معرض تهدید قرار می گیرد. موقعیت در حال تحول زنان در موازنۀ قدرت با مردان و نظام مردسالار از مهم ترین دگرگونی هایی است که در عصر جهانی شدن در ساختار نهاد خانواده تأثیر گذاشته است. با جهانی شدن، مساوات طلبی در روابط دو جنس در همۀ جوامع فزونی یافته است. این پدیده به افزایش حقوق و قدرت زنان در حوزه های عمومی و خصوصی زندگی منجر شده است. حقوق نمی تواند از این تغییر بنیادینی که در سطح جامعه رخ داده است، پا پس بکشد و بی تفاوت باشد. «حقوق از علوم اجتماعی است. هدف حقوق جستجوی قواعدی است که بر اشخاص از این جهت که عضو جامعه اند حکومت -کند». لذا راهی نیست جز اینکه حقوق تحولات جامعه را رصد کند و از پسِ این رصد، قواعد حقوقی منطبق بر تحولات را وضع و یا احیاناً قواعد پیشین را تجدیدنظر کند. بحث. به درازای نظر مشهور در فقه، جدّ پدری همپای پدر، شریک وی در ولایت بر طفل است. لیکن این نظر با واقعیات امروز خانواده های هسته ای منطبق نمی باشد. در عرفِ امروز، جدّ پدری به خود این اجازه را نمی دهد که با وجود پدر یا مادر در امور طفل، دخل و تصرّف کند. به خانوادۀ هسته ای خود بنگرید: آیا سیطرۀ جدّ پدری بیشتر است یا سیطرۀ پدر و مادر؟ کدامیک در خانواده بیشتر تصمیم سازترند؟ با این اوصاف یک سؤال پیشِ روی ماست که نیازمند تحلیل با توجه به مقتضیات روز و نیازهای
