حسن خلیلی

اصطلاح ضربه‌ای در اصل برای توصیف واکنش‌های حذف نوکلئون و الکترون شبه آزاد بر روی هسته‌های پایدار، از نوع (p,2p) و (e,e'p) ابداع شد. در حقیقت واکنش ضربه‌ای به حذف ناگهانی یک پروتون یا نوترون از هسته هدف و ایجاد حفره در آن اشاره دارد. واکنش‌های ضربه‌ای یک ابزار طیف‌‌سنجی حساس و کارآمد برای مطالعه خواص هسته‌های عجیب و غریب (مانند هسته‌های غنی از نوترون) و همچنین هسته‌های ناپایدار می‌باشد. در واکنش‌های ضربه‌ای معمولاً از هسته‌های هدف سبک مانند برلیم، کربن یا هیدروژن استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که واکنش-های ضربه‌ای در انرژی‌های 30 MeV/N ≤ Elab ≤ 2000 MeV/N صورت می‌گیرند. از طرفی واکنش‌های حذف مستقیم یک نوکلئون، توابع موج هسته‌های اولیه و نهایی را که با یک نوکلئون متفاوت هستند، بررسی می‌کنند. در این پژوهش واکنش ضربه‌ای پروتون با هدف کربن12 در انرژی 398 MeV/Nucleon با استفاده از تقریب ایکونال و مدل گلابر مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. حاصل این واکنش بور با عدد جرمی11 می‌باشد که یک عنصر شبه فلز است. این عنصر در ساخت تجهیزات آزمایشگاهی، نساجی، فضاپیماها، محافظ رآکتورهای هسته‌ای و ... کاربرد دارد. از این رو این واکنش از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اکنون با استفاده از برنامه‌ فورترن و کد توزیع تکانه(MOMDIS) داده‌های حاصل از انجام محاسبات را بدست‌آورده و نمودارهای مربوط به توزیع تکانه طولی و عرضی در دو لایه‌ 0p3/2,0p1/2 رسم و با نتایج تجربی مقایسه گردید که تطابق خوبی حاصل شد. از طرفی با بررسی و مطالعه نمودارها متوجه خواهیم شد که احتمال کنده شدن پروتون از لایه 0p3/2 با انرژی جداسازی پروتون 95/15 بیشتر از لایه 0p1/2 با انرژی جداسازی 08/18 می‌باشد. مهمترین نتیجه کار انجام شده این است که توزیع‌های تکانه طولی با توزیع‌های تکانه عرضی متفاوت هستند.