حمیدرضا مومنی

واکنش آکروزومی یک فرایند اگزوسیتوزی وابسته به کلسیم است که پس از الحاق غشای پلاسمایی و غشای آکروزوم، موجب آزاد شدن محتویات آکروزوم شده و اسپرم را قادر به نفوذ در لایه های اطراف تخمک می نماید. با توجه به اینکه گیرنده های گلوتاماتNMDA ((N-Methyl-D-aspartate در ورود کلسیم به داخل سلول نقش دارند، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش این گیرنده ها در القا واکنش آکروزومی اسپرم انجام شد. اسپرم های انسان با کیفیت بالا از لحاظ تعداد و قابلیت تحرک به پنج گروه تقسیم شدند: 1- اسپرم های لحظه صفر 2- اسپرم های گروه کنترل 3- اسپرم های تیمار شده با آگونیست گیرنده گلوتاماتNMDA (L-glutamte) 4- اسپرم های تیمار مشترک با آنتاگونیست و آگونیست گیرنده NMDA به ترتیب (MK-801 وL-glutamte ) 5- اسپرم های تیمار شده با آگونیست گیرنده non-NMDA (Kainic acid). اسپرم های گروه های 2 تا 5 به مدت یک ساعت در انکوباتور ‍ Co2دار قرار گرفتند. سپس جهت بررسی واکنش آکرزومی در گروه های مختلف، از آن ها گسترش تهیه شد و پس از رنگ آمیزی با پسیوم ساتیوم با استفاده از میکروسکوپ فلورسانس مورد بررسی و شمارش قرار گرفتند. جهت اندازه گیری غلظت کلسیم داخل اسپرم در گروه-های مختلف از دستورالعمل کیت سنجش کلسیم پارس آزمون استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها توسط آنالیز واریانس یک طرفه همراه شده با تست توکی انجام و تفاوت میانگین ها در حد معنی دار (p<0.05) در نظر گرفته شد. در این پژوهش کاربردL-glutamte به طور معنی دار نسبت به گروه کنترل واکنش آکروزومی را القا نمود. کاربرد مشترک MK-801 +L- glutamte توانست به طور معنی داری نسبت به گروه کنترلL-glutamte مانع از القای واکنش آکروزومی در اسپرم شود. در گروه تیمار با Kainic acid نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی داری از نظر القا واکنش آکروزومی مشاهده نشد. غلظت کلسیم داخل سلولی اسپرم با کاربرد L- glutamate نسبت به گروه کنترل به طور معنی دار افزایش یافت. کاربرد مشترک گیرنده MK-801 +L- glutamte کاهش معنی داری نسبت به گروه L-glutamte در غلظت کلسیم داخل سلولی ایجاد نمود. نتایج این پژوهش نشان داد که گیرنده های گلوتامات NMDA نه تنها در افزایش غلظت کلسیم داخل اسپرم بلکه در القا واکنش آکروزومی نقش موثر دارند.