بخش اول در این بخش از پایان نامه حاضر، دسته جدیدی از رنگدانه های آزو-آزومتین (3L-1L) سنتز و با استفاده از روش های طیف سنجی شناسایی شدند. لیگاندهای سنتزی به علت داشتن اتم های دهنده S، N و O، قابلیت کئوردینه شدن به گستره وسیعی از یون های فلزی را دارا می باشند. در نتیجه، کمپلکس های نیکل (I-III) مربوطه سنتز شده و با روش های IR، UV-Vis و تا حد امکان NMR شناسایی شده اند. علاوه بر این، ساختار کریستالی کمپلکس I گزارش شده است. کمپلکس های I-III با دارا بودن نوار جذبی قوی در محدوده nm 450-350 و همچنین پایداری حرارتی بالا این قابلیت را دارند که به عنوان لایه ثبت کننده در دیسک های Blue-Ray و در زمینه ذخیره سازی نوری اطلاعات کاربرد داشته باشند. بخش دوم در این بخش از پروژه تحقیقاتی، 5 مجموعه جدید از ترکیبات حاوی واحدهای رنگزای N=N و C=N با دهنده های OH و NH طراحی و سنتز و با روش های معمول طیف سنجی شناسایی شده اند. رفتار کمپلکس شدن این ترکیبات به عنوان حسگرهای گزینش پذیر با آنیون های معدنی و یون های فلزی با تکنیک های H NMR1 و UV-Vis و همچنین رنگ سنجی مطالعه شده است. با تشکیل کمپلکس میان حسگرهای طراحی شده با آنیون ها و یا یون های فلزی، عدم استقرار پیوند π مشاهده شده و با جابجایی نوار مربوط به انتقالات π→π* از ناحیه فرابنفش به مرئی رنگ های مختلفی ظاهر می گردد. از میان حسگرهای موجود، کمپلکس تک هسته ای Ru(II) که حاوی لیگاند آزو می باشد، قابلیت خوبی را برای ردیابی چشمی آنیون های معدنی در محیط آبی نشان می دهد. علاوه بر این لیگاند با پایه سالن و دی آمینو مالئونیتریل به عنوان حسگری گزینش پذیر با حساسیت بالا جهت شناسایی رنگی مس (II) پیشنهاد شده است. بخش سوم در این بخش از تحقیق حاضر، سه مجموعه جدید از ترکیبات حاوی آزو و آزومتین طراحی و سنتز و قابلیت آنها برای ساخت مدارهای منطقی مولکولی در انواع ترکیبی و ترتیبی ارزیابی شده است. لیگاندهای تهیه شده با دارا بودن واحدهای رنگزای N=N و C=N و همچنین دهنده های OH و NH برهم کنش خوبی را با برخی آنیون ها و یون های فلزی موجود در محیط نشان دادند. در نتیجه با در نظر گرفتن یون ها به عنوان ورودی های شیمیایی دروازه های منطقی و تغییرات در رنگ و طیف UV-Vis به عنوان خروجی، مدارهای منطقی ساده و پیشرفته ترکیبی مانند INH، IMP، OR، EnNORپیشنهاد شد. علاوه بر این، با