حماسه یکی از مهم ترین انواع ادبی است که از دورانی که ملتی در راه دست یافتن به شکوه و تمدن گام نهاده است سخن می گوید. ادبیات عربی به دلایلی، از شاهکار برجسته ی حماسی بی بهره است. در این ادبیات، حماسه گونه هایی یافت می شود که در این مقاله، این حماسه گونه ها، در عصرهای مختلف ادب عربی بررسی شده است. در عصر جاهلی نمونه هایی از این حماسه گونه ها را می توان در معلقات هفتگانه، بوی‍‍ژه در معلقه وسیره ی عنتره بن شدّاد و أُرجوزه ها و جنگ سروده ها مشاهده کرد. در این عصر در اشعار شاعران «صَعالیک» نیز می توان ردپای اشعار حماسی را یافت. از برجسته ترین شاعران عصر عباسی که بایستی اشعار حماسیش را در لابه لای ابیاتی که در فخر سروده، یافت أبوفراس حمدانی می باشد. همچنین از شبه حماسه های این دوره می توان به «فتح الفتوح» أبوتمام اشاره داشت. «صفی الدین حلّی» پیشگام شاعران فخر و حماسه در عصر انحطاط می باشد. عدم گسترش تخیل و ژرف نگری، روی آوردن به شیوه های تقلیدی، و برخودارنبودن از ملیّت واحد و جامع، از عوامل اصلی فقدان شاهکار حماسی در ادبیات کهن عربی می باشد.
