ادبیات «پلیدشهری» یا «دیستوپیایی» در مقابل ادبیات آرمانشهری قرار میگیرد. آیندهای که در این ژانر برای جامعه بشری تصور میشود، آیندهای شوم، بیمارگونه و سرشار از پلیدی است. دغدغۀ اصلی داستاننویسان ادبیات پلیدشهری، توجه به نقد اجتماعی، سیاسی و بازتاب معضلات اجتماعی پیدا و پنهانِ عصر مدرن است. زمینههای ظهور پلیدشهر آثاری هستند که با بدبینی مفرط به واقعیت زندگی انسان در دنیای معاصر نگریستهاند. در این جستار، سعی شدهاست از طریق یک لنز انتقادی دو نمونه از آثار پلیدشهری در دو فرهنگ متفاوت ایرانی و امریکایی مورد بررسی و تطبیق قرار گیرند. ادبیات دیستوپیایی یا پلیدشهری همیشه برای جامعه و شهر اهمیت قابلتوجهی قائل است؛ زیرا اغلب ممکن است، هشدارهایی برای بشریت داشته باشد که اگر سهلانگاری نشود، میتواند از بروز بلایا و تکرار همان اشتباهات تاریخی جلوگیری کند. رمانهای دیستوپیایی افزون برآنکه پیامی آگاهیبخش و تأثیرگذار برای دنیای امروز دارند، میتوانند چشماندازی از دنیای آینده را پیشِ چشم مخاطب قراردهند. رمانهای پلیدشهری اغلب این توانایی را دارند که آموزنده باشند و مخاطبان را به اندیشیدن در مورد جامعهای که در آن زندگی میکنند، وادار کنند. این پایان نامه با بحث در مورد ریشهها، سیر تاریخی و ویژگیهای مهم ادبیات دیستوپیایی آغاز میشود و برآن است به روش توصیفی- تحلیلی به کشف و تطبیق مؤلفههای پلیدشهری در دو رمان «تهران مخوف» از مرتضی مشفق کاظمی و «سرگذشت ندیمه» از مارگارت اتوود، نویسندۀ آمریکایی بپردازد. نگارنده درپی پاسخ به این پرسشها است که ژانر ادبیات پلیدشهری چیست و چه ویژگیهایی دارد؟ و دو رمان تهران مخوف و سرگذشت ندیمه در زمینه پلیدشهر چه اشتراکات و تفاوتهایی دارند؟ در نهایت، باتوجه به بررسی و تطبیق دو رمان تهران مخوف و سرگذشت ندیمه روشن شد که مواردی مانند فساد در ساختار سیاسی و جامعه توتالیتری، تکنیکهای کنترل و پروپاگاندا، جنگ، کودتا، بقا، تباهی اخلاقی، فمنیسم و زنان، بیگانگی عاطفی، محیط زیست، تولیدمثل و اصلاح ایدئولوژیک از مهمترین مؤلفه های پلیدشهری در این دو اثر منتخب به شمار میروند. واژگان کلیدی: پلیدشهر، دیستوپیا، رمان تهران مخوف مشفق کاظمی ، سرگذشت ندیمه مارگارت اتوود.
