نهج البلاغه به مثابه ی منشور حاکمیت دینی ، تصویر روشنی از کارکرد نقش های مختلف اجتماعی ارائه می کند. کار آمدی دین در اداره جامعه، در گرو ایفای وظایف نقش های اجتماعی به ویژه سه نقش عمده وتاثیر گذار زمامداران، علما و مردم است. از دیدگاه امام علی )ع(آسیب هایی که ممکن است از سوی زمامداران ، حاکمیت دینی را تهدید کند و زمینه ی تباهی و سقوط آن را فراهم آورد یا ناشی ازاخلاق وروحیات ناپسند آنان مانند قدرت طلبی و تمرکز گرایی؛ یا به سبب عملکرد نادرست آنان مانند: عدم رعایت حقوق مردم و قانون گریزی است . از منظر امام علی)ع( علم موجب توسعه وبالندگی نظام اجتماعی در عرصه های گوناگون ومانعی جدی دربرابر پذیرش سلطه بیگانگان است؛ چنان که نقش عالمان دینی به مثابه ی پشتوانه های فرهنگی حکومت دینی ، در اصلاح و افساد جامعه و به تبع آن حکومت دینی موثر است وخود فراموشی، ضعف علمی و بدعت گرائی مهمترین آسیب هایی است که از سوی آنان ، جامعه ی دینی را با چالش مواجه می کند. همچنین ، نقش توده ی مردم در نحوۀ عملکرد زمامداران و کیفیت حاکمیت قابل انکار نیست ؛ زیرا آگاهی وبصیرت آنان ورضایتمندی آنان ازعملکرد زمامداران، بستر تعالی حکومت ودوام واستمرارآن را فراهم میکند.
