فائزه السادات ابطحی

زیره سبز یک گیاه گلدار در خانواده چتریان بومی شرق مدیترانه تا آسیای جنوبی است که دارای طعم متمایز و قوی است. به دلیل دارا بودن اسانس دارای رایحه ای مطبوع است. ترکیبات اصلی عطر تشکیل دهنده آن کومینالدهید و الکل زیره سبز است. در این بررسی اثر ضد ویروسی عصاره‌های آبی و اتانولی زیره سبز در مهار ویروس آلوده کننده گل محمدی در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 180 نمونه گل محمدی دارای علائم ویروسی از شهرستان نراق واقع در استان مرکزی جمع‌آوری شد. نمونه‌ها توسط RT-PCR و آغازگرهایی اختصاصی Ilar1 و Ilar2 برای ویروس لکه حلقوی بافت مرده هسته‌دارن Prunus necrotic ringspot virus (PNRSV)مورد بررسی قرار گرفتند. قطعه‌هایی به طول 8 سانتی متر و قطر یک سانتیمتر از ساقه جوانه دار از 12 قلمه از نمونه‌های گل محمدی آلوده به ویروس به محیط کشت MS انتقال داده شدند. سه غلظت (5/0 ،2 و 5 میلی‌گرم از اسانس در هر میلی‌لیتر از محیط کشت) از عصاره‌های آبی و اتانولی تهیه شده از بذر خشک شده گیاه زیره سبز به محیط‌های کشت حاوی قلمه‌های آلوده اضافه شد. قلمه‌های تیمار شده 30 روز پس از تیمار از لحاظ آلودگی ویروسی توسط RT-PCR مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج میانگین جذب آزمون الیزا با استفاده از آنتی بادی اختصاصی نشان داد که عصاره اتانولی زیره سبز در مقایسه با عصاره آبی از توان بیشتری در مهار ویروس برخوردار است. عصاره‌های آبی زیره سبز با غلظت-های 2 و 5 و اتانولی با غلظت‌های 5/0 و2 میلی‌گرم در میلی‌لیتر موجب حذف 75 %آلودگی PNRSV از قلمه‌های گل محمدی و رشد بهتر نمونه‌های مورد بررسی شدند. نتایج این بررسی نشان می‌دهد عصاره‌های آبی و اتانولی زیره سبز دارای اثر منفی در تکثیر عوامل ویروسی آلوده کننده گل محمدی می‌باشند و این احتمال وجود دارد که بتوان جهت عاری سازی از آلودگی‌های ویروسی در محیط‌های کشت از آن ها استفاده نمود.