امیر انصاری

مطالعه حاضر با هدف تحلیل تغییرات زمانی- مکانی پدیده ی گرد و غبار در استان مرکزی با تصاویر ماهواره ای در بازه زمانی 1364-1396 صورت گرفته است. داده های هواشناسی روزهای همراه غبار از اداره کل هواشناسی برای 11 ایستگاه سطح استان مرکزی تهیه شد. بر اساس نمودارهای روند زمانی گرد و غبار به صورت ساعتی، ماهانه، فصلی و سالانه مورد بررسی قرار گرفت. داده های AOD تصاویر مودیس با داده های آماری Pm10 ایستگاه اراک مقایسه شد و نتایج نشان داد همبستگی خوبی دارند. سپس تصاویر انتخابی مودیس ماهواره ترا از وب گاه ناسا دانلود شد. روش های ترکیب باندی شاخص های BTD، TDI، NDDI و پارامتر D مقایسه شدند که شاخص TDI روش مناسب به دست آمد. نتایج روند زمانی غبار نشان داد فراوانی گرد و غبار در شهرهای اراک، محلات و تفرش افزایش و سایر نقاط استان مرکزی روند کاهشی داشتند. فراوانی رخداد غبار در سطح استان مرکزی به ترتیب در چهار سال، 1388، 1390، 1393 و 1394 بوده که بیش ترین در سال 1394 بوده است. حداکثر میانگین شبانه روز اغلب در ساعات 21، 12، 9 ماه های آذر و دی بوده که ساعت 21 آذر ماه بیش ترین بوده است. حداکثر میانگین ماه ها مربوط به تیر، دی و آبان که حداکثر رخداد غبار مربوط به تیرماه می باشد. میانگین فصلی نشان داد که فصول پاییز و زمستان بیش ترین رخداد را داشته و پاییز 1394، تابستان 1388، زمستان های 1393 و 1390 حداکثر فراوانی داشتند که پاییز 1394 بیش ترین رخداد را داشت. حداکثر فراوانی ماهانه سالانه غبار آذر 1394، دی 1393 و تیر 1388 است که بیش ترین رخداد مربوط به آذر 1394 می-باشد. بر اساس خروجی مدل HYSPLIT در دوره گرم سال پدیده غبار اولا از نواحی دور دست غرب و مرزهای ایران و عراق و کشورهای سوریه و بحرین دوما از سمت شرق و شمال شرق استان از دشت های دامنه ای و تالاب میقان منشأ می گیرد. با توجه به شرایط جوی و رطوبت بالا و هوای سرد و پدیده ی مه ناشی از تالاب میقان در ترکیب با آلاینده های صنعتی و شهری در سطح شهرهای صنعتی استان مرکزی که کوه های اطراف، این شهرستان ها را فرا گرفته اند با شدت آلایندگی در فصل سرد سال رو به رو می شوند.