آنچه که در این پایان نامه مورد بررسی قرار می گیرد ، گونه شناسی آیات تکوینی است . گونه شناسی، بر اساس مخاطبی که پذیرای هدایت آیات است ، صورت گرفته است.در فصل اول کلیات بحث و مفهوم شناسی واژه های آیه، تکوین و گونه شناسی آمده است.در فصل دوم آیات تکوینی روشنگر عامه مردم با ذکر اهداف این آیات آغاز شده و چگونگی برخورد عامه ی مردم با آیات تکوینی شرح داده شده است و در ادامه با بررسی مهمترین عوامل عدم پذیرش و چگونگی رفع آن ، راه های آماده سازی عامه مردم برای پذیرش آیات مورد بررسی قرار گرفته است.فصل سوم آیات تکوینی روشنگر اهل ایمان و یقین ، با بیان ویژگی ها آغاز شده و با طرح آیات تکوینی هر کدام ، اهداف آیات تبیین شده است و در ادامه به بیان موانع و چگونگی رفع آن پرداخته شده است .در فصل چهارم آیات تکوینی روشنگر اهل تفکر و تعقل با بیان تفاوت تفکر و تعقل آغاز شده است و در ادامه عملکرد آیات تکوینی در جهت تفکر و تعقل مطرح شده است . و گفته شد که آیات تکوینی با تفصیل آیات و آوردن سؤال و تمثیل مسیر درست تفکر و تعقل را تبیین می کند و مهمترین موانع آن که عدم استفاده از ابزار شناخت ، تکیه بر ظن و گمان و غفلت است که در این فصل بررسی شده است.فصل پنجم آیات تکوینی روشنگر اهل علم با بیان علم از منظر قرآن ، آثار علم ، آفات آن و عالم در قرآن و نشانه های او و بالاخره موانع علم به آیات مورد بررسی قرار گرفت است.فصل ششم آیات تکوینی روشنگر اهل ذکر و شکر با بیان انواع ذکر و مراتب آن ، آثار ذکر ، اهل ذکر وصفات ایشان آغاز شد و با بیان آیات تکوینی اهل ذکر و تبیین ذاکرین دائمی ، موانع ذکر و چگونگی رفع آنها شرح داده شده است. و در بخش بعدی ارکان شکر و ثمره ی آن و چگونگی شکر دائمی به وسیله آیات تکوینی و موانع آن تحلیل شده است.در فصل هفتم آیات تکوینی روشنگر اهل سمع (حق پذیران) با بیان ثمره ی حق پذیری و صفات حق پذیران و حق ناپذیران آغاز شده است و با بیان چگونگی تأثیر آیات تکوینی در حق پذیری و ذکر موانع آن ، چگونگی رفع آن موردبررسی قرار گرفته است.
