تلاش حاکمان جدید برای استقرار حکومتشان در سده هایی که به نظر می رسد از دید آنها دوران آشفتگی بوده، ایجاد تحول عمده در نظام حکومتی پیشین و بنیاد نظمی نوین بود. بانیان حکومت جدید میراث حکومت اشکانی و حکومت های پیش از اشکانی را در پیش رو داشتند؛ آنها از یک طرف هم با معنای شاهنشاهی آشنا بودند که خود مرده ریگی از اشکانیان و حکومت های پیشین بود و هم با اندیشه های دینی زرتشتی که آن را از دودمان های برجای مانده در پارسِ پس از هخامنشیان به ارث برده بودند. کار اصلی فرمانروایان جدید تلفیق این دو مقوله بود و این دین زرتشت بود که امکان این تلفیق را به آنها می داد. زیرا شاهی و دین را ملازم یکدیگر می دانست و پادشاهی ای را مطلوب می پنداشت که نگهبان دین بود. در مقابل این نگهبانی، دین زرتشت لوازم و امکانات ضروری را برای استقرار و تداوم پادشاهی فراهم می کرد. یکی از این امکانات، آتشکده ها و به تبع آن کارگزاران آنها بودند. شاهان ساسانی به شیوه های گوناگون از این امکانات دین زرتشت در جهت منافع سیاسی خود استفاده می کردند؛ در یک جا به پیروی از دودمان های محلی پارس که بر سکه های خود نقش آتشکده یا برج_آذرگاه را می زدند، آنها نیز ابتدا نقش برج_آذرگاه و سپس آتشدان را بر سکه های خود حک کردند. در جای دیگر آتشکده های بسیار در ایالت هایی که تصرف می کردند می ساختند و در آنها آتش بهرام برپا می کردند. در جاهایی نیز بتکده ها، کلیساها و دیوخانه ها را ویران و آنها را به آتشکده تبدیل می کردند. از این رو بخشی از زندگی شاهان، روحانیون، اشراف و مردم روزگار ساسانی معطوف به آتش و آتشکده بود. این جریان صورتی متقابل داشت. آتشکده ها و طبقات گوناگون جامعه به یکدیگر وابسته بودند، در جهت رفع نیازهای یکدیگر می کوشیدند و در عین حال از همدیگر انتظارات متقابل داشتند. آتشکده ها مصدر تحولات عمده ای در حکومت ساسانی بودند که بسته به نوع جایگاهِ مردمانِ مرتبط با آنها، متفاوت بودند. با وجود کمبود منابع، بویژه در زمینه ی کارکرد اجتماعی و اقتصادی، این نوشتار بر آن است تا نشان دهد که اولاً آتشکده ها از نظر برنامه های سیاسی، چه خدمتی می توانستند به حکومت جدید کنند. دوم اینکه از لحاظ اجتماعی برآورنده ی چه نیازهایی از جامعه بودند و اینکه در این دوره چه جایگاهی را بدست آورده بودند. سوم اینکه نظر به ثروتمند بودن معابد در شرق باستان،
