گیاهان در طی دوران رشد خود با تنش های متعدد محیطی مواجه می شوند. هر یک از این تنش ها با توجه به میزان حساسیت و مرحله رشد گیاه، می توانند اثرات متفاوتی بر رشد، متابولیسم و عملکرد آنها داشته باشند. یکی از راه حل ها برای کاهش اثرات منفی ناشی از تنش ها، استفاده از مواد هیومیک است. مطالعه حاضر به منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و تنش خشکی بر شاخص های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل جعفری صورت گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در طی پاییز و زمستان سال 1394 در گروه علوم باغبانی دانشگاه اراک به اجرا درآمد. در این تحقیق تأثیر چهار سطح اسید هیومیک (صفر، 50، 100 و 250 میلی گرم در لیتر) و سه دوره آبیاری پنج، 10 و 15روزه بر ویژگی های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل جعفری (طول ریشه، تعداد برگ و گل، میزان کلروفیل a، b و کل، کارتنوئید، فسفر، کلسیم و پرولین) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی، طول ریشه ها و میزان پرولین افزایش یافت، به طوری که بیشترین میزان پرولین در تیمار با دور آبیاری 15 روز و بدون استفاده از اسید هیومیک و کمترین مقدار نیز در دور آبیاری و کاربرد 250 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک به دست آمد. با این حال تنش خشکی موجب کاهش تعداد برگ ها و گل ها، رنگیزه های کلروفیل (a، b و کل)، کارتنوئید، میزان فسفر و کلسیم گردید. غلظت های بیشتر اسید هیومیک به ویژه 250 میلی گرم در لیتر میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، فسفر، طول ریشه-ها، تعداد برگ در هفته ششم و تعداد گل را افزایش داد، ولی میزان کلسیم و پرولین را کاهش داد. تیمار 250 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک علاوه بر این که اثرات منفی تنش خشکی را کاهش داد، توانست ویژگی های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی را بهبود ببخشد. به طور کلی استفاده از اسید هیومیک به ویژه غلظت های بالاتر آن برای افزایش دور آبیاری این گل پیشنهاد می گردد.
