علیرضا خالقی

گل رز به دلیل تنوع در رنگ و شکل آن یکی از محبوب ترین گل ها در جهان می باشد. به همین دلایل و نیز مقاومت به خشکی در باغات، به عنوان گل شاخه بریده، گل های گلدانی و درختچه های زینتی به ویژه در فضای سبز به کار می رود. ارزش زینتی، دارویی و اقتصادی گل محمدی موجب شده که تکثیر این گیاه از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. تکثیر عمده آن از روش غیر جنسی (قلمه زنی و پاجوش) می باشد. افزایش درصد ریشه زایی و تعداد ریشه ها در روش قلمه زدن، از مهم‎ترین صفات در ارزیابی قلمه ها است. محرک-های ریشه زایی به ویژه تنظیم کننده های رشد می توان به ایندول بوتیریک اسید (IBA) اشاره کرد که در تشکیل ریشه اثر بارزی دارند. از طرفی نانو ذرات کیتوزان به عنوان یک حامل موثر در انتقال مواد شیمیایی و مواد-غذایی می تواند در ریشه زایی قلمه های گل محمدی موثر باشد. برای این منظور اثر غلظت های مختلف ایندول بوتیریک اسید و نانوکیتوزان در دو مقطع زمانی (آذرماه و اسفندماه 1395) بر 14 صفت مورفولوژیکی (تعداد برگ، طول بلندترین شاخساره، تعداد شاخه، درصد زنده مانی، کنترل میزان آلودگی، شاخص کلروفیل، درصد کالوس زایی، درجه کالوس زایی، درصد ریشه زایی، تعداد ریشه، طول بلندترین ریشه، قطر بلندترین ریشه، ، وزن تر و وزن خشک ریشه) در قلمه های گل محمدی مورد ارزیابی قرار گرفت. ایندول بوتیریک اسید با پنج سطح (0، 500، 1000، 2000 و 4000 قسمت در میلیون) و برای تیمار نانوکیتوزان غلظت های (0، 2/0، 5/0، 1و 2 درصد حجمی) در آذر و غلظت های (0، 5/0 05/0، 2/0، 1) درصد حجمی در اسفندماه در قالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و 10 قلمه در هر تکرار در دو فصل پاییز و زمستان انجام شد. نتایج حاصل شده نشان داد که هورمون ایندول بوتیریک اسید در غلظت های 1000 میلی گرم در لیتر بهترین تیمار در افزایش اکثر صفات مورد بررسی از جمله درصد ریشه زایی، قطر بلندترین ریشه، وزن تر، وزن خشک و بالاترین درصد زنده مانی و نانوکیتوزان در غلظت 2/0 و 05/ و ترکیب هورمون و نانوکیتوزان در غلظت های ترکیبی 1000 قسمت در میلیون ایندول بوتیریک اسید و 2/0 حجمی نانو در آذرماه به عنوان بهترین تیمار موجب افزایش اکثر صفات مورد ارزیابی گردید. همچنین تیمار 500 قسمت در میلیون ایندول-بوتیریک اسید و نانوکیتوزان 05/0 و ترکیبی 500 و 05/0 هورمون و نانو کیتوزان در اسفند ماه بهترین