این مقاله، روایت شناسی گفتمان را به مثابه پارادایمی برای مطالعه میان رشته ای وجوه گفتار و اندیشه (speech & thought) در داستان های قرآن معرفی، و ابزارهایی برای سنخ شناسی (typology) این وجوه رنگارنگ که از جمله در قالب شگرد مکالمه (dialogue) تجسم می یابد، به طریق اولی در سطح کلان (macro-level) داستان های قرآن، فراهم می کند. این جستار، نشان می دهد که چگونه و به چه ترتیب روایت شناسی گفتمان می تواند در مقام نوعی روش شناسی میان رشته ای نظام مند، چارچوبی نظری و عملی برای سنخ شناسی و پایگانمندی وجوه اندیشه و گفتار در داستان های قرآن ارائه کند. از این حیث، روایت شناسی گفتمان در مقام پارادایم (paradigm)، حکم یک الگو (model) را ایفا می کند که به چارچوب نظری (theoretical framework) نیاز دارد. این چارچوب به طریق اولی در قالب روش شناسی (methodology) ارائه می شود و این نوع روش شناسی، برای آنکه به جامه عمل درآید، به روش ها (methods) و ابزارهایی (tools) نیاز دارد. این جستار، ضمن مرور رویکردهای متعارف در روایت شناسی گفتمان، دو رویکرد رایج تر برایان مک هیل (1978) و مایکل تولان (2001) را دو روش متداول در سنخ شناسی وجوه اندیشه و گفتار معرفی کرده، و مولفه های این دو روش را در مقام ابزارهایی برای سنخ شناسی گفتار و اندیشه در داستان های قرآن به کار می بندد. این جستار ضمن ارائه شواهدی از آیات و گزاره های قرآنی، این ادعا را مطرح می کند که وجوه اندیشه و گفتار در داستان های قرآن از محاکاتی ترین (mimetic) که مکالمه شکل ناب آن است، تا خودگویانه ترین (diegetic) که گزارش مستقیم راوی از کنش ها و اعمال شخصیت ها، ممثل آن است، طیف بندی می شود.
