ابوالفضل براتی

تاخیر در بهبودی زخم ها، یکی از مسائل و چالش های اساسی است که امروزه مورد توجه تحقیقات علمی قرار گرفته است. بدین منظور پژوهش های متعددی صورت پذیرفته است و با تکیه بر مکانیسم سلولی و مولکولی که در راستای بهبود زخم در داخل بدن اتفاق می افتد و با تلفیق آن با مطالعاتی که در عرصه مواد زیستی و مهندسی بافت صورت پذیرفته است؛ پیشرفت های قابل توجهی در زمینه پانسمان زخم ها صورت گرفته است. در این میان نانوساختار های الیافی بر پایه پلیمر های طبیعی یا سنتزی که توسط فرایند الکتروریسی تولید می شوند توجه ویژه ای را به سمت خود جلب کرده اند. این زخم پوش ها علاوه بر آنکه همانند زخم پوش های سنتی زخم را از آلودگی و عفونت محافظت می کنند همچنین محیط ایده آلی را فراهم می کنند که باعث آزاد شدن مناسب مواد آنتی باکتریال، فاکتور های رشد و مواد زیست فعال می گردد که منجر به بهبودی سریع تر زخم می گردد. همچنین با توجه به تخلخل بالای این زخم پوش ها، جذب مناسب تر ترشحات زخم انجام شده و تنفس پذیری محیط زخم نیز به شیوه مناسبی انجام می پذیرد. در این پژوهش، زخم پوش نانو الیافی سلولزاستات/ژلاتین توسط فرایند الکتروریسی ساخته شد و نانوامولسیون ترکیب گیاه دارویی آویشن شیرازی با نام علمیZataria multiflora در نانو الیاف بارگذاری گردید. برای ساخت این زخم پوش، سلولز استات (CA) و ژلاتین (Gel) با نسبت های وزنی مختلف CA/Gel مشتمل بر 100:0، 75:25، 50:50 و 25:75 مخلوط گردید و جهت تولید نانو الیاف یکنواخت و همگن، محلول هایی با غلظت های 16 ، 15 ، 14 و 12% وزنی/حجمی به ترتیب برای هر نسبت فراهم گردید. در ادامه آزمایش های برون تنی و درون تنی بر روی نمونه های نانو الیاف صورت پذیرفت و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که نمونه های نانو الیاف با نسبت های پایین تر CA/Gel و بارگذاری شده با نانوامولسیون دارویی، رشد و چسبندگی سلول های فیبروبلاست را به طور قابل ملاحظه ای ارتقا بخشیدند. همچنین با کاهش نسبت CA/Gel، میزان بارگذاری نانوامولسیون دارویی به طور قابل توجهی افزایش یافت به گونه ای که مقدار داروی بارگذاری شده در نمونه50:50CA/Gel= حدود 4/2 برابر نمونه نانوالیاف سلولز استات خالص بود. علاوه بر این، روند التیام زخم سوختگی عمیق بر روی مدل حیوانی موش نژاد ویستار توسط نمونه های نانو الیاف نشان داد که نمونه های نانو الی