در این پژوهش، دگرگونی مارتنزیتی و پاسخ آلیاژ حافظه دار NiTi تحت عملیات ترمومکانیکی مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور بررسی تغییر فاز و مقایسه ی پاسخ ماده، چند نمونه با ویژگی های مختلف تحول، با انجام عملیات حرارتی در دماهای °C 600 - 350 و کوئنچ در آب، آماده شد. دماهای استحاله، با استفاده از روش کالری متری (DSC) اندازه-گیری شد. پس از آن، برای تعیین تنشی که در آن تحول رخ می دهد، آزمایش کشش در دمای اتاق و در دو دمای بالاتر از Af روی نمونه ها انجام گرفت. نتایج بدست آمده نشان می دهد که با افزایش دما و یا زمان عملیات حرارتی، دمای شروع استحاله مارتنزیتی افزایش و دمای شروع و پایان تحول فاز R کاهش می یابد، به طوری که در دماهای بالاتر فاز R ناپدید می شود. در دمای اتاق، تنشی که در آن جهت گیری مجدد مارتنزیتی صورت می گیرد برای نمونه های مختلف یکسان بوده و ظاهرا در دماها و زمان های بیشتر عملیات حرارتی تغییر نمی کند. اما در نمونه هایی که در آنها تحول مارتنزیتی رخ می دهد، تشکیل مارتنزیت ناشی از تنش از فاز R تحت تنش های متفاوت اتفاق می افتد. این نمونه ها در دمای بالا رفتار سوپرالاستیک نشان می دهند. در حالی که در نمونه هایی که در 550 درجه و بالاتر عملیات حرارتی شده اند چنین رفتاری دیده نمی شود. بنابراین با تغییر هدفمند شرایط می توان پاسخی متفاوت و متناسب با کاربرد آلیاژ دریافت نمود. این مهم در طراحی محصولات ساخته شده از آلیاژهای حافظه دار مثل محرکه ها بسیار اهمیت دارد.
