چکیده اختلالات اضطرابی معمول ترین طبقه از اختلالات روانی هستند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه تکانشگری، درک کنترل پذیری، و درک و تولید جایگزین های شناختی در نوجوانان دارای اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی انجام شد. این پژوهش یک مطالعه دارای طرح پژوهشی علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان متوسطه اول شهرستان خرم آباد بود. نمونه مورد بررسی از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب گردید و مقیاس های تکانشگری، انعطاف پذیری شناختی، اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی در مورد آنها اجرا شد. سپس بر مبنای نمرات برش مقیاس های اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی، دو گروه دارای اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی انتخاب و از لحاظ تکانشگری، درک کنترل پذیری، و درک و تولید جایگزین های شناختی مورد مقایسه قرار گرفتند. تحلیل واریانس چند-متغیره (مانووا) تفاوت معناداری را در ترکیب خطی متغیرهای وابسته این دو گروه اضطرابی نشان داد. آزمون های تک متغیری تحلیل واریانس نیز نشان داد که نوجوانان دارای اضطراب اجتماعی نسبت به نوجوانان دارای اضطراب فراگیر، توانایی بیشتری در درک و تولید جایگزین های شناختی نشان دادند (افراد دارای اضطراب فراگیر مشکلات بیشتری در این مؤلفه داشتند). این تفاوت در دختران و نه پسران دو گروه اضطرابی وجود داشت. در تکانشگری و درک کنترل پذیری تفاوت معناداری بین گروه ها وجود نداشت. در نتیجه، نوجوانان دارای اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی، به ویژه دختران، در انعطاف پذیری شناختی (درک و تولید جایگزین های شناختی) متفاوت هستند. بنابراین، لازم است تشخیص و ارزیابی و نیز برنامه های درمانی آنها با توجه به این تفاوت ها انجام گردد.
