زمینه و هدف تحقیق: افراد با یکدیگر متفاوت هستند و اولویت های ورزشی و تمرینی خود را بر حسب علاقه هایشان مشخص می کنند.لذا هدف این پژوهش، مقایسه تسلط فراانگیزشی و سبک های شناختی در ورزشکاران رشته های مختلف بود. روش شناسی پژوهش: روش پژوهش، توصیفی از نوع پس-رویدادی و از نظر هدف، کاربردی است که به صورت میدانی اجراء گردید. باین منظور 355 ورزشکار زن و مرد استان مرکزی در رشته های ورزشی دوچرخه سواری، شنا، هندبال، بسکتبال، تنیس روی میز، بدمینتون، فوتبال، والیبال، کشتی و دوهای استقامتی به عنوان نمونه آماری بهروش نمونه گیری طبقاتی انتخاب شدند.. ابزار گرد آوری اطلاعات، از پرسشنامه اطلاعات فردی، مقیاس تسلط هدف محور و آزمون گروهی تصاویر پنهان شده استفاده شد. روش آماری، از آمارهای توصیفی مانند فراوانی، درصد و از آزمون خی دو به عنوان آمار استنباطی جهت آزمون فرضیه های تحقیق استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد بین تسلط فراانگیزشی ورزشکاران: شنا، دو های استقامتی، کشتی، دوچرخه سواری، تنیس روی میز و بدمینتون تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین بین تسلط فراانگیزشی ورزشکاران رشته های فوتبال، والیبال، هندبال و بسکتبال تفاوت معناداری وجود داشت. از طرف دیگر بین سبک های شناختی (مستقل از زمینه – وابسته به زمینه) در ورزشکاران رشته های شنا، دو های استقامتی، کشتی، دوچرخه سواری، تنیس روی میز و بدمینتون تفاوت معناداری وجود داشت. بین سبک های شناختی در ورزشکاران رشته های فوتبال، والیبال، هندبال و بسکتبال تفاوت معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: نتایج حاکی از ترجیح شرکت کنندگان هدف محور به رشته های استقامتی (شنا، دو های استقامتی، فوتبال، دوچرخه سواری و تنیس روی میز) بود. در حالیکه در رشته های انفجاری (بدمینتون، کشتی، والیبال، بسکتبال و هندبال)، ترجیح شرکت کنندگان فعالیت محور بود. با توجه به اینکه این نتایج به طور کامل اصول موجود در نظریه بازگشتی و سبک های شناختی را تایید نمود. پیشنهاد می گردد مربیان برای موفقیت بهتر و افزایش عملکرد تسلط، فراانگیزشی و سبک های شناختی در ورزشکاران رشته های مختلف را در نظر بگیرند.
