چکیده زبان مجموعه ای از واژگان زنده و پویاست که همواره در حال نوزایی و گسترش معنایی هستند. در بررسی های معناشناختی مطالعات زبان شناسی، چند معنایی ««Polysemy یکی از مهمترین موضوعات قابل طرح در همه سطوح زبانی بوده که از آن جمله، میتوان به چند معنایی واژگانی یا همان چند معنایی جانشینی اشاره نمود. در رویکردهای زبان شناختی نسبت به مفهوم واژگان، همواره با معانی ای روبرو هستیم که تحت تأثیر عناصر همنشین خود در یک نظام ساختاری قرار گرفتهاند و تحلیل معناشناختی آنها با توجه به رابطه دو سویه میان عناصر این نظام و فرایند گفتمان متن صورت میپذیرد. توجه به بافت زبانی و کلیت متن پس از بررسی ریشه شناختی و کشف میدان معنایی یک واژه، سیر معنایی و در نتیجه چند معنایی آن را به خوبی نشان میدهد. یکی از مهم ترین محورهای بررسی و پژوهش قرآنی، کشف و تبیین دقیق معانی واژگان در ساختار کلام الهی است تا بدین طریق، درک و دریافت گزارههای دینی برآمده از آنها هموار گردد. آنچه در این جستار بدان پرداخته میشود بررسی زبان شناختی چند معنایی واژه «رحمه» در قرآن کریم است که سیر معنایی این واژه را در ساختار آیات قرآن تبیین نموده و وجوه متعدد معنایی آن را در ارتباط با هسته مرکزی معنا و همچنین تأثیر واحدهای همنشین با تکیه بر کتب تفسیری قرآن کریم مشخص مینماید. در این بررسی، واژه «رحمه» در قرآن کریم وجوه معنایی متعددی چون دین اسلام، بهشت، ایمان، باران، روزی و ... دارد که همه این معانی در ارتباط با هسته اصلی معنا و روابط مفهومی با دیگر واحدهای زبانی در ساختار کلام پردازش میشوند.
