محمد حسین مرادی

شناسایی نشانه ­های انتخاب، اطلاعاتی در مورد مراحل تکامل گونه ­های مختلف از جمله گوسفند، که منجر به تغییراتی در سطح ژنوم آنها در طی سالیان متمادی می­شود، را فراهم می­کند. هدف از این پژوهش شناسایی نشانه­های ژنومی انتخاب در گوسفندان مناطق مرتفع کشور ایران بود. بدین منظور 58 رأس گوسفند از 4 نژاد که دو نژاد در مناطق مرتفع و دو نژاد در مناطق پست پراکنده­اند، با استفاده از آرایه­های گوسفندk 600 تعیین ژنوتیپ شدند. جهت شناسایی نواحی ژنومی تحت انتخاب از دو آزمون آماری برآوردگر نااریب FST (تتا) و hapFLK استفاده شد. با استفاده از آزمون تتا، 22 منطقه ژنومی به عنوان مناطق تحت انتخاب شناسایی شدند. در آزمون hapFLK نیز 15 منطقه ژنومی شناسایی شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات زیستی (بیوانفورماتیکی) نشان داد که برخی از این مناطق ژنومی با ژن­های موثر بر سازگاری با شرایط کم اکسیژنی (TXNDC5)، خون­سازی (FANCA)، ایمنی­زایی و مقابله با عفونت (LEF1، NMUR1، PTMA و COPS7B)، تنظیم فشار خون و پاسخ به درد و التهاب (NMUR1) و سرکوب سرطان (CD82، GAS8، PRMT1، B3GNT7 و ...) همپوشانی دارند. بررسی QTLهای گزارش شده نیز نشان داد که این مناطق با QTLهای صفات مهم اقتصادی از جمله صفات مرتبط با میانگین غلظت هموگلوبین گلبول‌های قرمز، هماتوکریت، مشخصات گوشت، لاشه، شیر، وزن بدن، تراکم استخوان و تعداد کل بره­های متولد شده در ارتباط می­باشند. با توجه به اینکه تحقیقات کمی در رابطه با سازگاری با ارتفاع در گوسفندان انجام شده است، لذا نتایج این تحقیق می­تواند اطلاعات سودمندی در رابطه با ژن­هایی که به سازگاری با ارتفاع پاسخ می­دهند، ارایه دهد. به هر حال، به منظور شناسایی و بررسی دقیق­تر جهش­های عامل در ژن­ها و QTLهای شناسایی شده ضروری است که پژوهش­های تکمیلی بیشتری صورت گیرد.