انقلاب مشروطیت و به تبع آن ورود افکار و آراء جدید به ایران موجب شکل گیری تحولات سیاسی - اجتماعی فراوانی در این کشور شد. گروه های مختلف جامعه از جمله تجار تاثیر فراوانی از این تحولات پذیرفتند و نقش مهمی را در رخدادهای بعدی تاریخ ایران ایفا نمودند. آنان به دلایل مختلفی از جمله ارتباط با بازرگانان داخلی و خارجی و داد ستد های گوناگون، از افکار و اندیشه های جدید آگاهی بیشتری نسبت به برخی دیگر از گروه های اجتماعی داشتند. از اینرو چه در پیروزی جنبش مشروطه و چه در تحولات بعدی آن مانند حضور در مجلس شورای ملی و همچنین تاسیس انجمن های ایالتی نقش مهمی داشتند. پژوهش حاضر در پی بررسی وضعیت فکری تجار سلطان آباد و نقش آنان در پیروزی انقلاب مشروطه و شکل دهی به انجمن های ایالتی این شهر است. سوال اصلی آنست که وضعیت فکری تجار سلطان آباد در آستانه پیروزی انقلاب مشروطه به چه صورتی بود و آنان چه نقشی در پیروزی این انقلاب و شکل گیری انجمن های ایالتی این ولایت داشتند؟ که در ادامه فرض پیش روی بر این اساس شکل می گیرد که تجار به دلیل شرایط شغلی خاص خود و ارتباط با دیگر مناطق ایران و تاجران خارجی با تفکرات آزادی خواهانه آشنائی قابل توجهی داشتند و همین موضوع سبب شد تا فعالیت های مهمی چه در زمینه پیروزی انقلاب مشروطه و چه در شکل دهی انجمن های ایالتی انجام دهند.
