محمدرضا امیرجانی (بازنشسته)

افزایش نیاز به تولیدات کشاورزی اکولوژیک همراه با افزایش تقاضای مواد خام گیاهی برای تولید غذا، استفاده از برخی شاخه های صنعت در تحقیقات جدید و اتخاذ تصمیمات ایمن برای افزایش تولیدات کشاورزی را ضروری می سازد. به منظور بررسی تاثیر نانو اکسید آهن بر گیاه ذرت آزمایشی در یکی از مزارع کشاورزی حومه شهرستان زاهدان در سال 1394 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل تیمار محلول پاشی روی به صورت اکسید روی معمولی در سه سطح (3/0، 6/0 و 2/1 درصد) به عنوان عامل اول و نانو اکسید روی در سه سطح (1/0، 05/0 و 025/0 درصد) به عنوان عامل دوم بودند. تیمار محلول پاشی روی به صورت اکسید روی معمولی و نانو اکسید روی بر بیشتر ویژگی های یاد شده معنی دار بود. بهترین عملکردها از تیمار 6/0 درصد اکسید روی معمولی و 1/0 درصد نانو اکسید روی به دست آمد. بهترین عملکرد برای پروتئین خام (CP)، ماده خشک قابل هضم (DMD) و خاکستر (Ash) از تیمار 6/0 درصد اکسید روی معمولی و 1/0 درصد نانو اکسید روی به دست آمد. همچنین بهترین عملکرد برای هیدرات های کربن محلول در آب (WSC)، الیاف شوینده اسیدی (ADF) و الیاف شوینده خنثی (NDF) از تیمار 2/1 درصد اکسید روی معمولی و 025/0 درصد نانو اکسید روی به دست آمد. احتمالا این برتری عملکردها در تیمارهای اکسید روی معمولی و نانو اکسید روی، از طریق محلول پاشی و رساندن سریع مواد غذایی تاثیر بسزایی در افزایش عملکرد دارد؛ که می تواند به علت تخصیص مواد فتوسنتری بیشتر ناشی از رشد بالاتر گیاه در اثر این ویژگی باشد. همچنین می توان به افزایش بیوسنتز اکسین در حضور عنصر روی، افزایش غلظت کلروفیل، افزایش فعالیت فسفواینول پیروات کربوکسیلاز و ریبلوز بی فسفات کربوکسیلاز، کاهش تجمع سدیم در بافت های گیاهی و افزایش کارایی جذب نیتروژن و فسفر در حضور عنصر روی اشاره کرد.