درختچه گز در نقاط مختلفی از دنیا از جمله ایران می روید و اغلب آن ها مخصوص نواحی استپی و شوره زار می باشند. ایـن گونـه بـا سخت ترین شرایط اقلیمی سازش داشته و در خشک تـرین نقـاط ایران کم و بیش بیشههایی را تشکیل می دهـد. از 55 گونه درختچه گز، سی و دو نوع آن در ایران می روید. در این پژوهش، 60 ژنوتیپ درختچه گز از 11 منطقه در استان مرکزی و در طی بهار و تابستان سال 1398، مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله اول، خصوصیات مورفولوژیکی بر اساس صفات کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات کیفی بر اساس کددهی و صفات کمی با استفاده از تجهیزات مخصوص اندازه گیری شدند. در این پژوهش طول گل آذین بر روی ساقه سال جاری، تعداد خوشه گل در هر ساقه، طول خوشه گل، رنگ ساقه سال جاری، قطر ساقه یک ساله، رنگ گل، عادت رشدی درخت، قطر شاخه اصلی، طول شاخه اصلی، تراکم شاخه، تراکم برگ، انعطاف پذیری شاخه و غیره مورد بررسی قرار گرفت. بهترین زمان اندازه گیری در اواخر فروردین تا اوایل خرداد ماه می باشد. نتایج نشان داد تنوع زیادی بین صفات کمی و کیفی مورد مطالعه وجود داشت. بیشترین همبستگی مثبت بین قدرت رشدی درخت با تراکم درخت و بیشترین همبستگی منفی بین قطر خوشه گل با رنگ ساقه یک ساله بود. در مرحله دوم، از هر منطقه یک نمونه در گلخانه به خاک آلوده منتقل شد. پس از سه ماه طول بلندترین شاخه و بلندترین ریشه و وزن تر و خشک ریشه و شاخه اندازه گیری شد و میزان عناصر آلومینیوم، مس، آهن، منگنز، روی، کادمیوم، نیکل، سرب، پتاسیم و سدیم مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بیشترین همبستگی مثبت مربوط به طول بلندترین شاخه با وزن تر شاخه بود و کمترین همبستگی مربوط به وزن تر شاخه با تجمع مس در ریشه و تعداد شاخه های جانبی با تجمع منگنز در ریشه بود.
