افزایش تنوع ژنتیکی از اهداف اولیه و اساسی در اصلاح گیاهان می باشد. القای جهش روشی برای افزایش تنوع ژتنیکی است که همراه با انتخاب، نوترکیبی و یا ترکیبی از این دو در اصلاح گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر ماده جهش زای شیمیایی اتیل متیل سولفونات (EMS) بر ویژگی های جوانه زنی بذر و ویژگی های جوانه گل در گیاه رُز ایرانی(Rosa persica) بود که در دو آزمایش جداگانه صورت پذیرفت. به این منظور از غلظت های صفر، 2/0 و 3/0 درصد این ماده و در زمان های مختلف استفاده شد. در آزمایش اول، در سال اول تأثیر غلظت های مختلف EMS در زمان های چهار، هشت و 12 ساعت بر ویژگی های جوانه زنی بذر شامل درصد و سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، درصد خواب بذر و شاخص تحمل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزایش غلظت EMS و همچنین افزایش مدت زمان اعمال این ماده سبب کاهش درصد جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، سرعت جوانه زنی، شاخص میزان جوانه-زنی، جوانه زنی روزانه بذر، شاخص تحمل و افزایش درصد خواب بذر گل رُز ایرانی شد. به طوری که در غلظت 3/0 درصد EMS و زمان 12 ساعت اعمال EMS، کمترین میزان درصد و سرعت جوانه زنی و بیش ترین درصد خواب بذر مشاهده شد. همچنین بیش ترین شاخص تحمل در زمان چهار ساعت و در غلظت های صفر و 3/0 درصد EMS حاصل شد و با افزایش غلظت و زمان میزان این شاخص کاهش یافت. در سال دوم ویژگی های رشدی گیاه چه گل رُز ایرانی شامل طول برگ های لپه ای، تعداد برگ، طول ساقه، طول ریشه و طول گیاه چه تحت تأثیر غلظت های مختلف EMS در زمان های مختلف مطالعه شد. نتایج نشان دهنده کاهش ویژگی های رشدی گیاه چه گل رُز ایرانی با افزایش غلظت EMS و همچنین افزایش مدت زمان اعمال این ماده بود. در آزمایش دوم تأثیر این ماده با همان غلظت ها و در دو زمان چهار و هشت ساعت بر ویژگی های جوانه های گل مانند قطر جوانه گل، مقیاس باز شدن گل، تعداد جوانه های نکروزه و تعداد بذر تولید شده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده کاهش تعداد بذر تولید شده، مقیاس باز شدن گل و قطر جوانه گل و افزایش تعداد جوانه های نکروز شده با افزایش غلظت و زمان اعمال EMS بود.
