1403/09/17
ملک سلیمانی مهرنجانی

ملک سلیمانی مهرنجانی

مرتبه علمی: استاد
ارکید: https://orcid.org/0000-0003-4822-2617
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 6505623754
دانشکده: دانشکده علوم پایه
نشانی: دانشگاه اراک، گروه زیست شناسی
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
اگزوزوم تراپی (کاربرد وزیکول های خارج سلولی، فیزیولوژیک و پاتولوژیک)
نوع پژوهش
کتاب
کلیدواژه‌ها
اگزوزوم، وزیکول های خارج سلولی، اندوسیتوز
سال 1401
پژوهشگران سیدمحمدعلی شریعت زاده (بازنشسته) ، ملک سلیمانی مهرنجانی ، پارمیس نطقی

چکیده

سلول ها با ارتباطاتی که با یکدیگر دارند به پیام های مختلف پاسخ می دهند که برخی از آنها به صورت تعامل مستقیم از طریق اتصالات شکاف دار (Gap junction) و یا به صورت اتوکرین یا پاراکرین و یا پیام رسان غدد درون ریز (اندوکرین) صورت می گیرد. در سال های اخیر یک ابزار جدید بین سلولی با واسطه وزیکول های خارج سلولی به نام اگزوزوم مطرح شده است. پیش از این تصور می شد که فقط برای دفع مولکول های غیر ضروری مفید هستند اما امروزه دخالت آنها در پیام رسانی بین سلولی اثبات و مورد بررسی قرار گرفته است و از آنها به عنوان درمان (اگزوزوم تراپی) به جای (سلول درمانی) می توان استفاده کرد. با توجه به اندازه، سازوکار، بیوژنز و محتوی داخلی آنها در درون سلول های مختلف به صورت اجسام چند وزیکولی (MVBs) سنتز می شوند و به صورت اگزوسیتوز از سلول آزاد می شوند و از این طریق با اهداء درشت مولکول های حیاتی نظیر لیپیدها، پروتئین ها، اسیدهای نوکلئیک شامل DNA، mRNA و میکروRNAهای غیر کد کننده (miRNA) به سلول های دیگر باعث تغییراتی در سرنوشت و عملکرد سلول های گیرنده (هدف) می شوند. بدین جهت در حوزه علوم زیستی و پزشکی آنها به عنوان عامل ارتباطات سلولی در مراحل اصلی فرآیند تولیدمثل از جمله: گامتوژنز، لقاح، لانه گزینی و تکامل جنین مطرح هستند. مثلا در مردان نقش وزیکول های خارج سلولی در بلوغ اسپرم، ظرفیت پذیری، واکنش آکروزومی و لقاح مورد بررسی قرار گرفته است و در اووژنز هم به عنوان یک فرآیند چند مرحله ای در هنگام فولیکولوژنز اگزوزوم ها خارج شده و در تعامل بین اووسیت و سلول های استرومایی شرکت می کنند.