زمینه و هدف: تاریخ همواره در دل خود وقایعی داشته است که قطعاً بسیاری از پژوهشها به آن اشاره ای نداشته اند؛ بنابراین بدیهی است معرفی هر یک از متون تاریخی کهن نقش بسزایی در آشکار ساختن زوایای مبهم و تاریک گذشته دارد. نسخۀ «کنزالجواهر السنیۀ فی الفتوحات السلیمانیه» یکی از این آثار ارزشمند در زمینۀ تاریخنگاری عثمانیان به شمار میرود و از معدود کتابهایی است که دربارۀ تعدادی از جنگهای سلطان سلیمان اول (974-926)، همزمان با حکومت این پادشاه به رشتۀ تحریر درآمده است. در این تحقیق، علاوه بر معرفی این نسخۀ خطی و مؤلف آن، به بررسی ویژگیهای سبکی این اثر پرداخته شده است. روش مطالعه: روش پژوهش در این مقاله بصورت توصیفی-تحلیلی است. یافته ها: نسخۀ خطی «کنزالجواهر السنیۀ فی الفتوحات السلیمانیه» اثر شاه قاسم مخدومی تبریزی، از نویسندگان قرن دهم هجری، است. شاه قاسم بن شیخ مخدومی (متوفی948ه.ق)، از خطاطان شناخته شده ای است که پس از جنگ چالدران در سال 920ه.ق، با تعدادی از اهل حِرف و علما به استانبول مهاجرت کرد. این نسخه به سفارش سلطان سلیمان، دهمین پادشاه حکومت 625 سالۀ عثمانی، نگاشته شده است و افزون بر ارزش تاریخی، آگاهیهای گرانسنگی دربارۀ اتفاقات پیش‌آمده در چند جنگ عثمانیان ارائه میدهد. نتیجه گیری: نثر این کتاب از نمونه های نثر فنی و مصنوع قرن دهم هجری است. نثری آمیخته به نظم دارد و پر از عبارت‌پردازی، ذکر مترادفات و آیات و احادیث است. از خصیصۀ مهم متن، اطناب و به کارگیری جملات طولانی است و از بین آرایه های بدیعی میتوان به انواع سجع، جناس، قرینه سازی و هم‌آوایی اشاره کرد که نقش زیادی در ایجاد موسیقی کلام دارد. همچنین بنا به قاعدۀ مصنوع بودن متن، تشبیه و استعاره، بویژه در مقدمۀ کتاب، زیاد به چشم میخورد. بیشتر اشعار به کاررفته در متن سرودۀ مؤلف است و بحر متقارب مثمن محذوف، که بحر شاهنامه است، در این متن بسیار دیده میشود.
