1403/10/06
مجید منصوری

مجید منصوری

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: 0000-0003-1025-7013
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده ادبیات و زبان های خارجی
نشانی: دانشگاه اراک- گروه زبان و ادبیات فارسی
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
مقدمه، تصحیح و تحشیۀ کَنْزُ الْجَوَاهِرِ السَّنِیَّهِ فِی فُتُوحَاتِ السُلَیْمَانِیَّهِ
نوع پژوهش
پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
کلیدواژه‌ها
شاه قاسم مخدومی تبریزی، سیر تاریخ‌نگاری، ویژگی‌های سبکی، تصحیح کنزالجواهر
سال 1402
پژوهشگران مجید منصوری(استاد راهنما)، حمیده ضیائی(دانشجو)

چکیده

نسخۀ «کنز الجواهر السنیۀ فی الفتوحات السلیمانیه» یکی از این آثار ارزشمند در زمینۀ تاریخ‌نگاری عثمانیان به‌شمار می‌رود و از معدود کتاب‌هایی است که دربارۀ تعدادی از جنگ‌های سلطان سلیمان اول [974-926]، همزمان با حکومت این پادشاه به رشتۀ تحریر درآمده است. اگرچه موضوع کتاب، تاریخ است، نثر در این عهد، در تاریخ‌نویسی بیشتر از جنبه‌های دیگر جلوه کرده و اینجا مرز بین ادبیّات و تاریخ، بسیار باریک شده است. دریافت ویژگی‌های سبکی و ادبی و برجسته‌کردن ارزش‌های ادبی این کتاب، در حوزه ادبیّات است؛ اما از این رهگذر، گوشه‌هایی از زوایای کمتر دیده شدۀ تاریخ عصر عثمانی را برای دانشجویان و علاقمندان تاریخ، آشکار می‌کند. در این تحقیق، علاوه بر معرفی این نسخۀ خطی و مؤلف آن، به بررسی ویژگی‌های سبکی در این اثر پرداخته شده است. نسخۀ خطی «کنز الجواهر السنیۀ فی الفتوحات السلیمانیه» اثر شاه‌قاسم مخدومی تبریزی از نویسندگان قرن دهم هجری است. شاه‌قاسم بن شیخ مخدومی (متوفی948ق)، از خطاطان شناخته‌شده‌ای است که پس از جنگ چالدران در سال 920ق، با تعدادی از اهل حِرف و علما به استانبول مهاجرت کرد. این نسخه به سفارش سلطان سلیمان، دهمین پادشاه حکومت 625 سالۀ عثمانی نگاشته شده است. نثر این کتاب به‌طور کل، از نمونه‌های نثر فنی و مصنوع قرن دهم هجری است. نثری آمیخته به نظم دارد و پر از عبارت‌پردازی، ذکر مترادفات و آیات و احادیث است. از خصیصۀ مهم متن، اطناب و به‌کارگیری جملات طولانی است و از بین آرایه‌های بدیعی می‌توان به انواع سجع، جناس، قرینه‌سازی و هم‌آوایی اشاره کرد که نقش زیادی در ایجاد موسیقی کلام دارد. همچنین، بنا به قاعدۀ مصنوع‌بودن متن، تشبیه و استعاره، به‌ویژه در مقدمۀ کتاب زیاد به چشم می‌خورد. بیشتر اشعار به‌کاررفته در متن سرودۀ مؤلف است و بحر متقارب مثمن محذوف که بحر شاهنامه است، در این متن بسیار دیده می‌شود.