مه نوش مقدسی

مطالعات مختلف نشان از گرم شدن کره زمین در دورههای گذشته و افزایش آن تا انتهای قرن 21 داشته که به گرم شدن سراسری (Global warming) مشهور است. این افزایش گرما بدنبال افزایش فعالیتهای انسانی از آغاز انقلاب صنعتی بوده که دیگر متغیرهای اقلیمی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده که به تغییر اقلیم (Climate Change) مشهور است. پدیده تغییر اقلیم در دوره های آتی می تواند بر وقوع رویداد مرکب خشکسالی- سیلاب موثر باشد. رویدادDFAA یک رویداد هیدرولوژیکی شدید است که در آن خشکسالی و سیل به‌طور متناوب درکوتاه‌ مدت رخ می‌دهد. در این پژوهش ابتدا دادههای بارش تصاویر ماهواره‌ای Merra2 در سطح حوضه کارون بزرگ و کرخه تهیه گردید. در ادامه با بهره‌گیری از دادههای ماهواره‌ای، درجه‌ی غلظت بارش(PCD) و دوره‌ی غلظت بارش(PCP) برای حوضه کرخه و کارون محاسبه شد. سپس آزمون روند MANN-KENDAL برای PCD,PCP ارزیابی گردید. نتایج ارزیابی آزمون روند حاکی از روند افزایشی درجه غلظت بارش و دوره غلظت بارش برای دوره 1980-2017 میباشد که متناسب با روند افزایشی داده-های بارش است. همچنین به ارزیابی شاخص تناوب ناگهانی خشکسالی- سیل (SDFAI) پرداخته شد. نتایج نشان داد روند شاخص تناوب ناگهانی خشکسالی- سیلاب ارتباط مستقیمی با درجه غلظت بارش و دوره غلظت بارش دارد. در بخش دوم پژوهش خروجی 6 مدل CMIP6 در دوره2030-2049 تحت سناریوی انتشار گازهای گلخانه-ای SSP2-4.5 برای حوضه‌ی کرخه و کارون استخراج و درجه‌ی غلظت بارش و دوره غلظت بارش برای این دوره ارزیابی گردید. نتایج آن نشان داد درجه غلظت بارش و دوره غلظت بارش با روند نزولی همراه است. با محاسبه‌ی شاخص تناوب ناگهانی خشکسالی- سیل برای دوره آینده روندی یکسان با روند درجه غلظت بارش دارا می‌باشد که نشان از تاثیر تغییر اقلیم بر وقایع مرکب خشکسالی- سیل و درجه غلظت بارش و دوره غلظت بارش دارد. در این پژوهش از سناریوهای متوسط برای ارزیابی تناوب ناگهانی خشکسالی- سیل استفاده شد که پیشنهاد میشود در پژوهشهای آتی از سناریوهای خوشبینانه و بدبینانه برای ارزیابی تناوب ناگهانی خشکسالی- سیل بهره گرفته می‎‌شود.