حجت اله رشادی

فرش، به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع دستی افغانستان، به صورتهای «دستباف»، «پیچ‌خورده»، «رنگ گیاهی» و «الیاف طبیعی» در بازارهای جهانی عرضه می‌گردد. توسعه صادرات فرش و افزایش ارزش افزوده در تجارت این بخش از صنایع دستی افغانستان، خصوصا در زمان گسترش کووید 19، مبتنی بر رفع موانع، هم در زنجیره‌ی تامین و زنجیره ارزش تولید و هم در الزامات دوگانه عرضه بازار‌های جهانی می‌باشد. سوال این است که پی‌آیندهای شیوع کووید 19، بر زنجیره‌ی تامین فرش و نیز الزامات اجباری و اختیاری صادرات چه بوده و در کدام بخش ها تاثیرات بیشتری بر جا گذاشته است؟ این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی و بررسی و تحلیل آمارهای ده ساله اخیر وزارت صنعت و تجارت افغانستان، به انجام رسیده است. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که پی‌آیندهای منفی کووید 19 بر تمامی مراحل زنجیره‌ی تامین فرش افغانستان اثرگذار بوده اما در دو مرحله یعنی مرحله تولید و ارتباط تجار ورودی و بافندگان همچنین توزیع در بازار داخل، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌ی اجتماعی قابل کنترل می‌باشد . شیوع کووید 19 بر الزامات اجباری ورود کالا در ایالات متحده، به دلیل اخذ اجباری گواهی (CPSA) و در حوزه یورو به دلیل لزوم اخذ گواهی در ترکیه به دلیل وجود یکی از شش عنوان موارد اجباری در دستورالعملEEC، و به دلیل مفاد قانونی کنترل کالاها در ژاپن، موثر بوده و در فرآیند صادرات فرش افغانستان به این کشورها موانعی را ایجاد نمود. همچنین کووید 19 بر الزامات اجباری امارات متحده عربی، بدون تاثیر و بر الزامات اختیاری ایالات متحده، اتحادیه اروپا، ترکیه و ژاپن، ناچیز بوده اما در تحویل به موقع فرش افغانستان در مبادی ورودی امارات متحده عربی، اختلال ایجاد می‌نمود. و ژاپن، ناچیز بوده اما در تحویل به موقع فرش افغانستان در مبادی ورودی امارات متحده عربی، اختلال ایجاد می‌نمود