به منظور ارزیابی تأثیر محلولهای غذایی در مراحل مختلف رشد، بر خصوصیات رشدی و عملکردی گیاه خیار و گوجهفرنگی و همچنین ارزیابی رشد و خصوصیات کمی و کیفی میوه در کشت خاکی و کشت بدون خاک، دو آزمایش جداگانه هردو به صورت فاکتوریل با دو فاکتور سیستم کشت در دو سطح (کشت خاکی و کشت بدون خاک) و نوع محلول غذایی در سه سطح (هوگلند، پاپادوپولوس و تجاری) برای گیاهان خیار و (هوگلند، هوچمات و شان) برای گیاهان گوجه فرنگی در قالب طرح پایه کاملاٌ تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه اجرا شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که بستر کشت بدون خاک (کوکوپیت-پرلایت) سبب افزایش خصوصیات رویشی و زایشی مانند ارتفاع گیاه، تعداد گره، فاصله میانگره، تعداد برگ، سطح برگ، تعداد پیچک، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، قطر ساقه، تعداد گل، تعداد میوه، قطر میوه، عملکرد خیار وگوجه فرنگی در بوته و عملکرد بوته در هکتار و افرایش رنگیزه های فتوسنتزی و کارتنوئید برگ و صفات کیفی میوه شامل رنگ ظاهری میوه (سه مؤلفه a ، b و کل) ، هیو و کروما میوه، مواد جامد محلول (TSS) و ویتامین C و همچنین افزایش محتوای عناصر غذایی برگ نسبت به گیاهان حاصل از کشت خاکی شد. نتایج همچنین نشان داد که درصد ریزش گل در گیاهان حاصل از بستر کشت خاکی بیشتر از گیاهان کشت بدون خاک بود. کاربرد محلول های غذایی در کشت خاکی و بدون خاک گیاهان خیار و گوجه فرنگی گلخانه ای نیز سبب افزایش صفات فوق الذکر شدند که محلول غذایی هوگلند نسبت به سایر محلول های غذایی در افزایش این پارامترها تأثیر چشمگیرتری داشت. بیشترین میزان ریزش گل در گیاهان گوجه فرنگی و خیار در هر دو سیستم کشت خاکی و بدون خاک در محلول غذایی هوچمات و پاپادوپولوس مشاهده شد. به طور کلی گیاهان خیار و گوجهفرنگی تیمارشده با محلول غذایی هوگلند در بستر کشت بدون خاک به طور قابل توجهی از نظر خصوصیات رشدی و عملکردی و همچنین خصوصیات کمی و کیفی میوه نسبت به تیمارهای دیگر برتری داشتند.
